Nông sản - Thực phẩm

Chuyển đổi số cho HTX: 'Chìa khóa' nâng tầm nông sản Việt

Vnbusiness
· hôm qua

Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển như vũ bão, chuyển đổi số (CĐS) giúp HTX phá vỡ các rào cản truyền thống, mở ra không gian phát triển mới và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay lại nằm ở chính yếu tố con người: phần lớn cán bộ và thành viên HTX còn thiếu kiến thức bài bản, chưa được trang bị tư duy và kỹ năng cần thiết để ứng dụng các giải pháp số, từ quản lý nội bộ đến tiếp cận thị trường trực tuyến. Nhận thấy điểm nghẽn then chốt này, các chương trình và khóa đào tạo chuyên sâu về CĐS đang được triển khai rầm rộ, trở thành "bệ phóng" vững chắc giúp các HTX Việt Nam tự tin hội nhập vào kinh tế số.

Trang bị kiến thức từ cơ bản đến nâng cao

Trong thời gian qua, các HTX đã tích cực tham gia các lớp tập huấn với nội dung đa dạng nhằm thích ứng với thời đại 4.0. Đứng đầu trong nỗ lực này là Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư - Liên minh HTX Việt Nam (VCA). Đơn vị này đã chủ động phối hợp với các ban ngành liên quan, các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu và các sàn thương mại điện tử lớn để hỗ trợ đào tạo chuyên sâu cho các HTX trên phạm vi cả nước.

Tiêu biểu, VCA đã phối hợp với TikTok Việt Nam và Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam tổ chức các khóa đào tạo và các phiên Livestream bán hàng thực chiến. Những hoạt động này không chỉ nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ cho HTX mà còn mở ra kênh tiêu thụ đầy tiềm năng cho nông sản, đặc biệt là các sản phẩm đặc trưng đến từ vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Những sự kiện này giúp bà con nông dân và HTX mở rộng đầu ra, tiếp cận trực tiếp với thị trường trực tuyến, đồng thời khẳng định chất lượng và giá trị của nông sản Việt trên nền tảng số.

Để đảm bảo hiệu quả toàn diện, các khóa đào tạo CĐS cho HTX hiện nay được các đơn vị tổ chức thiết kế xoay quanh ba trụ cột chính, nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng từ cơ bản đến nâng cao cho đội ngũ quản lý và thành viên.

Trụ cột đầu tiên là đào tạo về nhận thức và tư duy chuyển đổi số, được nhắm thẳng vào đội ngũ cấp quản lý. Khóa học tiêu biểu trong nhóm này là “lãnh đạo số và chiến lược chuyển đổi số HTX 4.0”, giúp lãnh đạo HTX hiểu được giá trị cốt lõi và chiến lược mà CĐS mang lại, từ đó xây dựng lộ trình CĐS phù hợp, biết cách ra quyết định dựa trên dữ liệu thu thập được thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm hoặc cảm tính. Việc thay đổi tư duy quản lý là bước khởi đầu quan trọng nhất, quyết định sự thành công hay thất bại của quá trình CĐS tại HTX.

-5726-1762931020.jpg

Nhiều nông dân, thành viên HTX đã nâng cao kỹ năng số nhờ tham gia các lớp tập huấn, đào tạo.

Trụ cột thứ hai tập trung vào ứng dụng phần mềm quản lý nội bộ, nhằm số hóa triệt để quy trình vận hành và quản trị. Điển hình là các khóa học hướng dẫn triển khai “phần mềm quản lý nông nghiệp thông minh nhằm ứng dụng công nghệ QR Code, Blockchain vào quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, và khóa “phần mềm kế toán và văn phòng số cho HTX” giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian trong quản lý hành chính và tài chính.

Trong phần này, sự hợp tác chiến lược giữa Liên minh HTX Việt Nam và Công ty TNHH Sorimachi Việt Nam đã trở thành điểm sáng. Trọng tâm của sự hợp tác là triển khai đào tạo và ứng dụng Phần mềm Kế toán HTX WACA và Phần mềm Nhật ký sản xuất Facefarm. WACA là giải pháp kế toán chuyên biệt, đáp ứng đầy đủ nghiệp vụ đặc thù của HTX như quản lý góp vốn thành viên, các hoạt động tín dụng nội bộ, tự động hóa việc tính toán và phân phối lãi, đồng thời hỗ trợ lập Báo cáo tài chính theo đúng quy định. Việc này giúp các HTX tiệm cận với các công cụ quản lý hiện đại, minh bạch và hiệu quả hơn, thay thế dần phương thức ghi sổ truyền thống. Các hoạt động đào tạo tập huấn được tổ chức thường xuyên trên cả ba miền, thu hút hàng trăm cán bộ kế toán HTX tham gia thực hành sâu sát trên phần mềm WACA, giải quyết bài toán thiếu hụt nhân sự kế toán có trình độ công nghệ ở nhiều HTX nông thôn.

Trụ cột thứ ba bao gồm các khóa đào tạo về thương mại điện tử (TMĐT) và tiếp thị số, có vai trò mở rộng thị trường và kênh tiêu thụ cho HTX. Khóa học “Kỹ năng Bán hàng Đa kênh và Xây dựng Thương hiệu số” trang bị kỹ năng vận hành Gian hàng trên các Sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Alibaba, và kỹ năng tiếp thị hiệu quả qua các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Reels. Trong bối cảnh hiện tại, việc HTX đẩy mạnh thương mại qua nền tảng số không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế số nông nghiệp, nông thôn mà còn giúp kết nối, quảng bá sản phẩm, thêm các kênh phân phối mới, mở rộng thị trường cả trong nước và quốc tế.

Vượt qua khoảng cách công nghệ

Thực tế đã chứng minh rằng, việc tham gia các khóa đào tạo và ứng dụng công nghệ đã mang lại hiệu quả rõ rệt, là minh chứng sống động cho vai trò then chốt của CĐS. HTX Nam Yang (Gia Lai) là một ví dụ điển hình. Sau khi tham gia khóa đào tạo về Quản lý Chuỗi cung ứng số và triển khai Phần mềm Quản lý cà phê gắn QR Code truy xuất, HTX này đã giảm đáng kể 15% chi phí quản lý và đạt mức tăng trưởng ấn tượng 30% giá bán bình quân nhờ bán trực tiếp qua kênh TMĐT quốc tế.

Một câu chuyện thành công khác là HTX Lục Ngạn Xanh (Bắc Ninh). Sau khi được tập huấn chuyên sâu về kỹ năng Live-stream bán hàng và Đóng gói theo chuẩn TMĐT, HTX đã đạt được thành tích đáng nể khi bán hàng trăm tấn vải thiều chỉ thông qua các buổi live-stream trên nền tảng xã hội, giúp tăng doanh thu vụ mùa lên gần 2,5 lần so với cách bán truyền thống.

Về quản lý nội bộ, HTX nông nghiệp Rạch Lọp (Vĩnh Long) là minh chứng rõ nét cho việc ứng dụng thành công các phần mềm chuyển đổi số (như WACA và các công cụ liên quan). Việc số hóa đã giúp nâng cao năng lực quản lý tài chính kế toán, sổ sách minh bạch và dữ liệu kinh doanh được cập nhật nhanh chóng, chính xác. Nhờ đó, HTX Rạch Lọp đã đạt được những thành tựu vượt trội, nổi bật là việc xây dựng thành công ba sản phẩm OCOP 4 sao và đạt tổng doanh thu vượt mốc 9 tỷ đồng trong những năm gần đây.

Những ví dụ này cho thấy việc chuyển đổi từ phương thức thủ công sang sử dụng phần mềm, kỹ năng số chuyên nghiệp không chỉ giúp HTX tuân thủ quy định pháp luật mà còn là đòn bẩy quan trọng để tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh và nâng cao sức cạnh tranh.

Về tiềm năng của kênh số, các sự kiện như phiên livestream Nông sản về Phố 2025 do VCA phối hợp cùng TikTok và Bưu điện Việt Nam tổ chức đã cho thấy hiệu quả vượt trội trong việc mở ra kênh tiêu thụ đầy tiềm năng cho nông sản của các HTX, đặc biệt là các sản phẩm từ vùng khó khăn, khẳng định chất lượng và giá trị của nông sản Việt trên nền tảng số.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Nông Văn Thạch, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX nông nghiệp tổng hợp Ba Đình (Cà Mau), nhấn mạnh: việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ số đã góp phần giảm công sức lao động, giảm chi phí trong sản xuất, từ đó tăng thêm thu nhập cho thành viên, giúp hoạt động quản lý, điều hành HTX được chính xác, kịp thời và hiệu quả. Để nâng cao năng lực cho đội ngũ này, HTX đã luôn tạo điều kiện, quan tâm tham gia các khóa tập huấn về CĐS của các ban ngành và hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, bao gồm các khóa về số hóa quy trình sản xuất lúa-tôm, ghi chép nhật ký điện tử, và giám sát chất lượng giúp quản lý chi phí đầu vào, lịch mùa vụ chính xác. Bên cạnh đó là khóa tập huấn về sử dụng các công nghệ như QR Code để minh bạch hóa thông tin sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu, và các khóa về thương mại điện tử nhằm nâng cao khả năng tiêu thụ sản phẩm qua các kênh trực tuyến, giúp HTX không bị phụ thuộc vào thương lái truyền thống.

Có thể thấy, CĐS là một hành trình dài và đòi hỏi sự kiên trì, nhưng đối với HTX, đây là cơ hội vàng để tái cấu trúc và nâng cao vị thế trên thị trường. Các khóa đào tạo chính là chiếc cầu nối vững chắc giúp đội ngũ cán bộ HTX vượt qua khoảng cách công nghệ.

Tùng Lâm