Đại biểu Quốc hội: Cần lộ trình bỏ "quota" tín dụng và lập sàn giao dịch vàng

Thảo luận về báo cáo tổng hợp việc thực hiện các nghị quyết giám sát và chất vấn của Quốc hội khóa XIV và XV, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) ghi nhận nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước trong bối cảnh kinh tế biến động, góp phần kiểm soát lạm phát và giảm mặt bằng lãi suất. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng vẫn còn nhiều "điểm nghẽn" cần giải quyết dứt điểm.

Một trong những vấn đề được đại biểu Nga quan tâm hàng đầu là cơ chế phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, vốn được ví như "quota" tín dụng. Dù Nghị quyết 62 của Quốc hội đã yêu cầu hạn chế và tiến tới xóa bỏ cơ chế mang tính hành chính này, thực tế cho thấy việc giao và điều chỉnh chỉ tiêu cho từng ngân hàng vẫn đang được duy trì.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Đoàn ĐBQH TP. Hải Phòng nêu quan điểm tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội

"Báo cáo mới chỉ thiên về mô tả cách làm hiện nay mà chưa giải thích vì sao sau nhiều năm vẫn chưa có mốc thời gian và giải pháp cụ thể để bỏ hẳn cơ chế này," bà Nga nhận định.

Từ đó, đại biểu đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng lộ trình cụ thể để xóa bỏ cơ chế phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng. Trong giai đoạn chuyển tiếp, việc giao chỉ tiêu cần ổn định, hạn chế điều chỉnh giữa năm và mở rộng quyền tự chủ cho các tổ chức tín dụng hoạt động an toàn.

Về mục tiêu xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém đến năm 2025, đại biểu đoàn Hải Phòng cho rằng báo cáo chưa làm rõ được mức độ "chuyển biến thực chất".

Bà Nga đặt câu hỏi: "Hiện còn bao nhiêu tổ chức tín dụng yếu kém chưa được xử lý dứt điểm? Tỷ lệ nợ xấu gộp thực tế là bao nhiêu? Tình trạng sở hữu chéo, thao túng ngân hàng đã được khắc phục đến đâu?". Đại biểu nhấn mạnh, Quốc hội cần những con số cụ thể thay vì chỉ nghe về quy trình hay khuôn khổ pháp lý.

Liên quan đến thị trường vàng, dù ghi nhận các biện pháp quyết liệt như đấu thầu hay thanh tra doanh nghiệp, đại biểu Nga đánh giá thị trường vẫn chưa thực sự ổn định bền vững. Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới có thời điểm thu hẹp nhưng lại bùng lên ngay sau đó, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, làm giá.

Đại biểu cho rằng yêu cầu của Quốc hội về việc ổn định thị trường vàng mới chỉ được đáp ứng một phần. Do đó, sau khi sửa đổi Nghị định 24, Ngân hàng Nhà nước cần công khai lộ trình tổ chức lại thị trường theo hướng giảm độc quyền và tăng tính cạnh tranh.

Đáng chú ý, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga kiến nghị: "Cần nghiên cứu, báo cáo Quốc hội về khả năng thiết lập sàn giao dịch vàng tập trung với cơ chế quản lý chặt chẽ, tiệm cận thông lệ quốc tế để đảm bảo minh bạch".

Bà Nga cũng đánh giá các chương trình tín dụng mục tiêu, nhất là nhà ở xã hội, gói 500.000 tỷ tiến độ chưa tương xứng kỳ vọng. Đơn cử như chương trình tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ giải ngân còn chậm, chủ yếu là do "thiếu dự án đủ điều kiện", "vướng thủ tục đầu tư, đất đai".

Cùng đó, gói tín dụng quy mô 500.000 tỷ đồng phục vụ hạ tầng, công nghệ số, kinh tế xanh được bố trí nguồn vốn nhưng chưa giải ngân do thiếu danh mục. Tuy nhiên, báo cáo chỉ dừng lại ở việc nêu ra khó khăn mà chưa thật sự sát, đúng và chưa đủ.

"Người dân và doanh nghiệp nhìn vào kết quả cuối cùng: vốn có đến được các lĩnh vực ưu tiên, đến được với người cần hay không, chứ không chỉ nhìn vào việc ngành ngân hàng đã "sẵn sàng vốn". Ở đây là vai trò điều phối trong thiết kế cơ chế, phối hợp liên ngành, đơn giản hóa quy trình, mở đường dòng vốn vào đúng chỗ cần được thể hiện hơn", bà Nga phân tích.

Cũng tại phiên thảo luận, liên quan đến dòng vốn cho an sinh xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Thái Nguyên) đề nghị Ngân hàng Nhà nước chủ động rà soát các chương trình tín dụng cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Theo đại biểu Thủy, nếu các điều kiện vay quá chặt chẽ hoặc cơ chế không đủ hấp dẫn, cơ quan quản lý cần mạnh dạn đề xuất điều chỉnh để nguồn vốn thực sự đến đúng đối tượng và đúng địa chỉ, tránh lãng phí nguồn lực.

Thanh Hoa