Doanh nghiệp bảo hiểm có 3 năm để tăng vốn tương ứng quy mô rủi ro
Chiều ngày 10/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm với 432/434 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 91,33%.
Sau quá trình tiếp thu, rà soát và chỉnh lý, Chính phủ đã hoàn thiện Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm trên cơ sở tổng hợp ý kiến từ nhiều nguồn, bao gồm thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, ý kiến của 73 lượt đại biểu Quốc hội phát biểu tại các phiên thảo luận tại tổ và hội trường, cùng với chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Có tổng cộng 9 nhóm vấn đề được tiếp thu chỉnh lý, 8 nhóm được giải trình và làm rõ, 1 nhóm vấn đề được ghi nhận để sửa đổi toàn diện.
Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi bảo đảm tính phù hợp với Hiến pháp, thẩm quyền của Quốc hội và các văn bản pháp luật liên quan; đồng thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn về phát triển thị trường bảo hiểm an toàn và ổn định.
Hiện nay, các doanh nghiệp bảo hiểm đang áp dụng yêu cầu về vốn cố định, được gọi là Biên khả năng thanh toán I. Tuy nhiên, quy định này đã trở nên lạc hậu và hiện chỉ còn một số ít quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, như Campuchia, Lào và Myanmar, vẫn đang duy trì áp dụng.
Nhằm tiệm cận các chuẩn mực và thông lệ quốc tế, Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 đã quy định rằng, kể từ năm 2028, các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ phải chuyển sang áp dụng mô hình vốn trên cơ sở rủi ro (Risk-Based Capital – RBC), trong đó mức vốn yêu cầu được xác định tương ứng với quy mô và mức độ rủi ro của từng doanh nghiệp.
Luật cũng đề cập đến nhiều nội dung được dư luận và giới chuyên gia quan tâm. Một trong số đó là việc mở rộng phạm vi hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, cho phép triển khai sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có thời hạn không quá một năm.
Đây vốn là sản phẩm thuộc lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, chỉ chi trả khi xảy ra rủi ro tử vong và đã phổ biến tại Việt Nam suốt hơn hai thập kỷ qua. Việc cho phép doanh nghiệp phi nhân thọ tham gia phân khúc này được đánh giá là một bước đi phù hợp với xu thế quốc tế và tạo thêm cơ hội phát triển kinh doanh cho doanh nghiệp, nhất là trong mảng sức khỏe.
Tuy nhiên, do thị trường hiện có tới 20 nghiệp vụ thuộc ba nhóm lớn là nhân thọ, phi nhân thọ và sức khỏe, việc đưa khái niệm riêng lẻ vào Luật sẽ thiếu toàn diện. Do đó, Chính phủ định hướng việc xây dựng Nghị định hướng dẫn chi tiết, bao gồm cả quy định cụ thể về sản phẩm bảo hiểm tử kỳ, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp triển khai hiệu quả và đúng quy định.
Một nội dung quan trọng khác là quy định liên quan đến công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực bảo hiểm. Luật lần này bổ sung thẩm quyền cho Bộ Tài chính trong việc thực hiện kiểm tra chuyên ngành mà trước đó chưa được quy định trong Luật Thanh tra và Nghị định số 217/2025/NĐ-CP. Việc này nhằm tránh chồng chéo pháp lý, đồng thời minh bạch hóa chức năng giám sát, xử lý vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Về mô hình vốn trên cơ sở rủi ro (Risk-Based Capital – RBC), Luật giữ nguyên mốc thời gian áp dụng chính thức là từ ngày 1/1/2028, đúng như quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022. Tuy nhiên, để hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị, dự thảo đề xuất kéo dài thời gian áp dụng mô hình cũ (biên khả năng thanh toán I) thêm 3 năm, cho phép doanh nghiệp có thêm thời gian thu thập dữ liệu, xây dựng hệ thống công nghệ và đào tạo nhân lực. Đây cũng là thời gian để cơ quan quản lý nâng cao năng lực quản trị, giám sát và hoàn thiện hệ thống tính toán tương thích với mô hình mới.
Chính phủ khẳng định sẽ tập trung chỉ đạo thực thi Luật đúng thời hạn đã được điều chỉnh, đồng thời bảo đảm sự thống nhất giữa các quy định mới với những dự thảo luật đang được trình Quốc hội như Luật Xây dựng (sửa đổi), Luật An ninh mạng, Luật Đầu tư (sửa đổi).
Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
-Tùng Thư
]]>