Hồi sinh rừng già, gieo hạt nhận thức xanh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường đang trở thành mối đe dọa toàn cầu, câu chuyện về sự hồi sinh của rừng già tại Khu Bảo tồn thiên nhiên HEPA ở Hà Tĩnh nổi lên như một minh chứng sống động cho sức mạnh của ý chí và sự đồng lòng của con người. Với triết lý "Phụng sự thiên nhiên", những người sáng lập HEPA đã kiên trì phục hồi từng tấc đất, từng dòng suối, xây dựng nên một hệ sinh thái rừng tự nhiên rộng hơn 500 ha, nơi cộng đồng học cách sống hài hòa cùng rừng, tận dụng năng lượng mặt trời, nước và gió để canh tác, sinh hoạt.

Hành trình hồi sinh rừng già bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 21, khi bà Trần Thị Lành, người sáng lập HEPA, quyết định thực hiện dự án "Phụng dưỡng thiên nhiên" trên mảnh đất trơ sỏi đá sau những năm dài khai thác vô tội vạ. Với sự hỗ trợ của ông Trần Quốc Việt, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Sơn Kim 1, và sự đồng thuận của chính quyền địa phương, dự án đã được triển khai trên diện tích 310,7 ha đất rừng nghèo kiệt. Từ những quả đồi trọc, HEPA đã biến nơi đây thành một khu thực hành sinh thái nhân văn, nơi bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển nông nghiệp sinh thái, vừa bảo vệ rừng, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Sự thành công của HEPA không chỉ đến từ tâm huyết của một người phụ nữ mà còn từ sự đồng lòng của cả cộng đồng. Phương pháp đồng quản trị được áp dụng, mọi người cùng giám sát, cùng hưởng lợi, cùng chịu trách nhiệm. Khu bảo tồn không chỉ là nơi giữ rừng, phục hồi hệ sinh thái tự nhiên mà còn trở thành "trường học xanh" của nông dân và nhiều nhóm xã hội quan tâm. Hàng chục nghìn nông dân, nhà nghiên cứu và học viên từ nhiều quốc gia đã tìm đến đây để học tập và chia sẻ kinh nghiệm.

HEPA được quy hoạch và thiết kế tổng thể theo Lý thuyết ứng dụng Hệ Sinh thái và Hệ Nhân văn, dựa trên tri thức bản địa của các tộc người thiểu số. Rừng được chia thành ba vùng chính: rừng thiêng, rừng làm giàu và khu sinh thái nông nghiệp – sinh kế. Mỗi khu vực mang một thông điệp về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Độ che phủ rừng đã tăng từ 39% lên hơn 99% sau 23 năm, với nhiều cây bản địa to lớn, đa dạng sinh học phong phú.

Câu chuyện về HEPA không chỉ là câu chuyện về sự hồi sinh của một khu rừng mà còn là câu chuyện về sự thay đổi nhận thức, về cách con người có thể sống hài hòa với thiên nhiên. Những hạt lim xanh được gieo trồng không chỉ là hạt giống của cây cối mà còn là hạt giống của nhận thức, của tình yêu thiên nhiên và khát vọng sống sinh thái. Đây là một bài học quý giá cho tất cả chúng ta trong việc bảo vệ và phục hồi môi trường sống của mình.

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 42-2025 phát hành ngày 20/10/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://vneconomy.vn/don-doc-tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-42-2025.htị

-Chu Khôi

]]>