HTX nâng tầm sản phẩm bánh truyền thống giúp người dân thoát nghèo

Những năm gần đây, nghề làm bánh truyền thống ở Thái Nguyên đang có sự chuyển mình mạnh mẽ, từ quy mô nhỏ lẻ, tự phát sang mô hình sản xuất chuyên nghiệp, bài bản hơn, đặc biệt là sự ra đời và phát triển của các HTX.

Bánh truyền thống mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng

Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tạo ra chuỗi giá trị bền vững, mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng.

Điển hình cho sự chuyển mình này là HTX bánh chưng Bờ Đậu (xã Phú Lương, Thái Nguyên). Kế thừa và phát huy thế mạnh của làng nghề làm bánh chưng truyền thống, HTX này đã được thành lập với 8 thành viên, chuyên sản xuất bánh chưng đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Mỗi dịp lễ Tết, HTX nhận đặt hàng của khách hàng chục nghìn chiếc bánh. Dù số lượng lớn nhưng các thành viên HTX luôn nhắc nhở nhau phải bảo đảm chất lượng và không tăng giá so với ngày thường. Để lưu giữ nét truyền thống và bảo đảm an toàn thực phẩm, bánh chưng của HTX sử dụng lạt từ cây giang, không dùng dây nhựa.

Câu chuyện của HTX bánh chưng Bờ Đậu không chỉ là minh chứng cho sự thành công trong việc kết hợp sản xuất truyền thống với quản lý hiện đại mà còn cho thấy tiềm năng to lớn của các sản phẩm làng nghề khi được đầu tư và phát triển đúng hướng. Việc duy trì chất lượng, giữ vững giá cả và đặc biệt là chú trọng an toàn thực phẩm đã giúp HTX xây dựng được niềm tin vững chắc từ phía người tiêu dùng.

Nghề bánh truyền thống giúp người dân có thu nhập tốt hơn.

Ngày nay, làng nghề bánh chưng Bờ Đậu với sự dẫn dắt của mô hình HTX đang thu hút và duy trì gần 100 hộ dân tham gia sản xuất. Việc chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình HTX đã giúp người dân Bờ Đậu nâng tầm sản phẩm, mở rộng thị trường và tăng thu nhập một cách đáng kể.

Đặc biệt, nhờ áp dụng công nghệ vào một số khâu sản xuất và tận dụng sức lao động của người thân, hàng xóm, các hộ làm bánh có thể đáp ứng những đơn hàng lớn, mang lại doanh thu cao.

Một chiếc bánh chưng Bờ Đậu có giá bán dao động từ 20.000 đồng (loại nhỏ) đến 60.000 đồng hoặc hơn (loại to đặc biệt). Với sản lượng hàng chục nghìn chiếc mỗi vụ Tết và sản xuất quanh năm, thu nhập của các hộ làm bánh ở Bờ Đậu rất đáng mơ ước. Một số gia đình có thể đạt doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi mùa Tết, và duy trì thu nhập ổn định trong suốt cả năm.

Lan tỏa tinh thần khởi nghiệp

Không chỉ riêng nghề làm bánh chứng, tinh thần khởi nghiệp và vươn lên từ nghề làm bánh truyền thống còn lan tỏa mạnh mẽ trong người dân Thái Nguyên. Điển hình là câu chuyện của chị Lộc Thị Chanh (sinh năm 1991, dân tộc Tày), Giám đốc HTX bánh gio Bắc Kạn (phường Bắc Kạn, tỉnh Thái Nguyên).

Ban đầu, chị chỉ giúp bố mẹ bán bánh gio nhỏ lẻ bằng cách đăng lên Facebook và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ bạn bè, người thân. Dần dần, số lượng đơn hàng tăng lên đáng kể, nhiều khách hàng từ các tỉnh xa cũng đặt mua. Nhận thấy tiềm năng lớn từ món bánh truyền thống, chị quyết định cùng gia đình sản xuất bánh gio quy mô lớn hơn, ứng dụng công nghệ để giảm sức lao động và nghiên cứu sử dụng gạo nếp cùng các cách làm để bánh bảo đảm chất lượng.

Để xây dựng uy tín và mở rộng thị trường, năm 2021, chị thành lập HTX bánh gio Bắc Kạn với 9 thành viên. Năm 2022, HTX đã đăng ký sản phẩm bánh gio tham gia xếp hạng OCOP cấp tỉnh.

Bánh gio truyền thống đã được thương mại hóa để nâng cao nguồn thu.

Hiện nay, bình quân mỗi ngày HTX sản xuất 1.600-1.700 bánh gio. Bánh của HTX được tiêu thụ theo đơn đặt hàng chủ yếu tại các thành phố lớn như Hà Nội, Quảng Ninh, Sơn La, TP Hồ Chí Minh. Nhờ đó, HTX tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động với thu nhập bình quân khoảng 200.000 đồng/người/ngày. Tính ra, thu nhập ổn định cho thành viên khoảng 4-5 triệu đồng/người/tháng, một con số đáng mơ ước ở vùng nông thôn.

Nhờ khai thác được lợi thế sẵn có từ nguồn nguyên liệu địa phương, truyền thống làm bánh gio của gia đình và sự chặt chẽ trong các khâu lựa chọn nguyên liệu, bánh gio của HTX bánh gio Bắc Kạn luôn được người tiêu dùng ưa chuộng, mang lại doanh thu khá cao.

Thời gian tới, các thành viên HTX mong muốn được hỗ trợ mở rộng nhà xưởng sản xuất, tăng sản lượng và đưa bánh gio vươn xa hơn, qua đó tạo thêm nhiều việc làm cho thành viên HTX và người dân địa phương, từ đó, đóng góp thêm vào quá trình nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững.

Nền tảng vững chắc cho sự phát triển

Ngoài nghề làm bánh chưng và bánh gio, Thái Nguyên còn có tiềm năng phát triển nhiều nghề làm bánh khác. Tiêu biểu như bánh coóc mò là một loại bánh đặc trưng của người Tày, còn được gọi là bánh sừng bò. Mặc dù chưa phát triển thành làng nghề quy mô lớn như bánh chưng Bờ Đậu, nhưng việc sản xuất và kinh doanh bánh coóc mò vẫn mang lại nguồn thu nhập đáng kể, đặc biệt cho các hộ dân tộc thiểu số tại các huyện vùng cao.

Hay nghề làm bánh ngải là món bánh truyền thống của người Tày, Nùng ở Thái Nguyên. Việc làm bánh ngải thường theo mùa hoặc dịp lễ, tết, mang lại thu nhập bổ sung cho các hộ gia đình, đặc biệt là ở các vùng có cộng đồng dân tộc Tày sinh sống.

Còn nghề làm bánh tẻ gia truyền của HTX Dịch vụ nông nghiệp Anh Đức (xã Phú Bình), đã khẳng định được thương hiệu và đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Điều này giúp nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh của bánh tẻ trên thị trường. HTX và các hộ gia đình sản xuất bánh tẻ cũng đang tạo ra việc làm và thu nhập cho người dân địa phương, góp phần vào sự phát triển kinh tế nông thôn và thúc đẩy giảm nghèo bền vững.

Có thể thấy, nghề làm bánh truyền thống ở Thái Nguyên đã chuyển mình từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình kinh tế tập thể (HTX), ứng dụng công nghệ và xây dựng thương hiệu. Điều này không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo mà còn tạo ra việc làm, tăng thu nhập, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Sự thành công của các làng nghề, HTX làm bánh truyền thống không thể tách rời khỏi sự hỗ trợ và đồng hành của các cấp chính quyền, đặc biệt là Liên minh HTX tỉnh. Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên thời gian qua đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng, tư vấn và hỗ trợ các HTX từ khâu thành lập, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh, đến việc tiếp cận thị trường và các nguồn vốn ưu đãi.

Cụ thể, Liên minh HTX tỉnh thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực quản lý, kỹ thuật sản xuất cho các thành viên HTX, giúp họ tiếp cận những kiến thức mới, ứng dụng công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đồng thời, Liên minh HTX tỉnh cũng là cầu nối quan trọng, giúp các HTX tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ, triển lãm để quảng bá sản phẩm, mở rộng kênh phân phối.

Trong trường hợp của HTX bánh gio Bắc Kạn, HTX đã được hỗ trợ đắc lực trong quá trình thành lập HTX, đăng ký sản phẩm OCOP và định hướng phát triển thị trường. Những hỗ trợ này đã giúp HTX vượt qua những khó khăn ban đầu, từng bước khẳng định vị thế trên thị trường và mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên.

Thời gian tới, các HTX này sẽ tiếp tục hoàn thiện phương án sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu cách tiếp cận để mở rộng thị trường. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc tăng sản lượng, nâng cao chất lượng mà còn hướng đến việc xây dựng thương hiệu mạnh, đưa sản phẩm bánh truyền thống vươn xa hơn nữa, không chỉ trong nước mà còn có thể xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Minh Nhương