IEA: Nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh sớm hơn dự kiến

Trong báo cáo mới công bố, IEA đã điều chỉnh giảm dự báo tiêu thụ dầu của Trung Quốc đến năm 2030 khoảng 1 triệu thùng/ngày, nguyên nhân chủ yếu là nhờ đà tăng trưởng “đáng kinh ngạc” của thị trường xe điện nội địa. Theo đó, nhu cầu dầu của Trung Quốc – quốc gia dẫn đầu tăng trưởng tiêu thụ toàn cầu trong thế kỷ 21 – sẽ đạt đỉnh vào năm 2027, sớm hơn hai năm so với dự báo trước đó. Nhu cầu toàn cầu sẽ chạm đỉnh vào năm 2029.

Mặc dù căng thẳng Israel - Iran gần đây làm dấy lên lo ngại về nguồn cung năng lượng trước mắt, nhưng “thị trường dầu nhiều khả năng vẫn sẽ được cung cấp đầy đủ trong những năm tới”, ông Fatih Birol – Giám đốc điều hành IEA – cho biết.

Giá dầu thô từng có mức tăng mạnh nhất trong ba năm vào cuối tuần qua sau khi Israel không kích Iran – một thành viên OPEC. Tuy nhiên, đà tăng đã hạ nhiệt do xuất khẩu dầu vẫn không bị gián đoạn. Tại Mỹ, giá dầu kỳ hạn ngày thứ Hai giao dịch quanh mức 70 USD/thùng, giảm 19% so với đỉnh năm ngoái, phản ánh kỳ vọng về tình trạng dư cung sắp tới.

IEA dự báo nhu cầu dầu của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh ở mức 16,9 triệu thùng/ngày vào năm 2027 – sớm hơn khoảng hai năm so với dự đoán trước đó. Ngoài sự bùng nổ xe điện, hệ thống tàu cao tốc và xe tải chạy bằng khí tự nhiên cũng góp phần thay thế nhu cầu dầu mỏ.

Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) – doanh nghiệp năng lượng lớn nhất nước này – cũng từng dự báo vào tháng 12 rằng nhu cầu có thể đạt đỉnh ngay trong năm 2024.

IEA dự kiến tốc độ tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu sẽ chậm lại đáng kể trong vài năm tới, đạt mức tối đa khoảng 105,5 triệu thùng/ngày vào năm 2029 – gần tương đương với dự báo năm ngoái – và sẽ bắt đầu suy giảm nhẹ vào năm sau đó.

Khi nhu cầu từ Trung Quốc suy yếu, phần lớn mức tăng trưởng nhu cầu toàn cầu – ước tính khoảng 2,5 triệu thùng/ngày đến năm 2030 – sẽ đến từ Ấn Độ và các nền kinh tế mới nổi khác. Trong khi đó, dự báo về nhu cầu dầu của Mỹ lại được điều chỉnh tăng, gần tương đương với mức giảm từ Trung Quốc, do người tiêu dùng Mỹ đang chững lại trong quá trình chuyển sang xe điện.

Song song với sự suy giảm vai trò của Trung Quốc trong vai trò là trung tâm nhu cầu, Mỹ cũng sẽ kém quan trọng hơn trong nguồn cung toàn cầu. Giai đoạn bùng nổ dầu đá phiến từng giúp Mỹ đóng góp khoảng 90% mức tăng trưởng sản lượng toàn cầu trong thập kỷ qua, nay đang chững lại do giá dầu không còn hấp dẫn như trước.

“Khi nhìn lại xu hướng thị trường dầu trong 10 năm qua, chúng ta thấy một ‘bộ đôi đáng chú ý’ giữa Trung Quốc và Mỹ,” ông Birol nhận định. “Nhưng hiện tại, động lực đó đang thay đổi.”

Dù vậy, sản lượng của Mỹ vẫn tiếp tục tăng, bên cạnh các nước khác như Brazil, Canada và Guyana. Tổng cộng, thế giới sẽ bổ sung khoảng 5,1 triệu thùng công suất sản xuất trong thập kỷ này – gấp đôi mức tăng của nhu cầu.

Tuy nhiên, nhiều “ông lớn” trong ngành năng lượng cho rằng mức độ sử dụng dầu sẽ bền bỉ hơn so với những gì IEA dự đoán. Tập đoàn Vitol – nhà giao dịch dầu độc lập lớn nhất thế giới – và một số ngân hàng Phố Wall như Bank of America cho rằng nhu cầu dầu toàn cầu có thể chưa đạt đỉnh cho đến sau năm 2030.

Một số dự báo khác của IEA, như về đà suy giảm của nhu cầu than, cũng từng không chính xác.

Ở chiều ngược lại, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cho rằng nhu cầu dầu sẽ tiếp tục tăng ít nhất đến giữa thế kỷ này, mặc dù tổ chức này cũng đã phải điều chỉnh giảm các dự báo ngắn hạn trước đó vì quá lạc quan.

Trong bối cảnh liên minh OPEC+ đang bắt đầu tăng sản lượng trở lại sau nhiều năm cắt giảm, IEA nhận định thị trường không có nhiều nhu cầu cho lượng dầu tăng thêm đó.

“OPEC+ có thể sẽ gặp khó khăn trong việc giành lại thị phần đáng kể,” báo cáo kết luận.