IPO Ấn Độ bùng nổ năm 2025: Vốn nội lên ngôi và phép thử bền vững

Trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài thận trọng hơn, dòng tiền nội địa đã vươn lên đóng vai trò trụ cột, tái định hình cấu trúc thị trường vốn lớn thứ năm thế giới.

Theo tờ báo The Straits Times, các doanh nghiệp Ấn Độ thuộc hầu hết mọi lĩnh vực - từ tài chính, hạ tầng truyền thống đến thương mại điện tử và công nghệ - đã ồ ạt chào bán cổ phiếu ra công chúng trong năm 2025.

Tổng giá trị IPO đạt khoảng 22 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay, bất chấp diễn biến kém sôi động của thị trường chứng khoán nói chung và những bất ổn từ môi trường thương mại toàn cầu. Phía sau con số ấn tượng đó là một sự dịch chuyển mang tính cấu trúc: thị trường IPO Ấn Độ ngày càng dựa nhiều hơn vào sức mạnh của dòng vốn trong nước.

NĂM KỶ LỤC CỦA THỊ TRƯỜNG IPO ẤN ĐỘ

Năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có của các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng tại Ấn Độ. Theo dữ liệu thị trường vốn, hơn 200 doanh nghiệp đã được cơ quan quản lý chứng khoán phê duyệt niêm yết hoặc nộp bản cáo bạch trong năm - mức cao nhất trong vòng 27 năm.

Không chỉ số lượng, quy mô vốn huy động cũng tạo dấu ấn đặc biệt. Tổng giá trị IPO đạt khoảng 22 tỷ USD, vượt xa các năm trước và đưa Ấn Độ trở thành một trong những thị trường IPO sôi động nhất toàn cầu năm 2025. Nếu tính cả hai năm kết thúc vào tháng 12/2025, các đợt IPO đã mang về gần 43 tỷ USD, trong khi giá trị các thương vụ bán cổ phần lớn và phát hành riêng lẻ vượt 100 tỷ USD.

Tháng 9/2025 trở thành điểm nhấn khi có 25 doanh nghiệp cùng lúc niêm yết trên các sàn chính - con số cao nhất trong một tháng kể từ năm 1997. Nhiều thương vụ gây tiếng vang lớn, trong đó có nền tảng dịch vụ gia đình Urban Company với đợt IPO trị giá 216 triệu USD, thu hút lượng đăng ký mua cao gấp hơn 100 lần số cổ phần chào bán.

Ở phân khúc lớn, thị trường chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của các 'ông lớn' truyền thống. Đợt IPO trị giá 1,7 tỷ USD của Tata Capital, công ty dịch vụ tài chính thuộc Tập đoàn Tata, cùng với thương vụ 1,3 tỷ USD của LG Electronics India, đã củng cố vai trò của các doanh nghiệp quy mô lớn trong làn sóng niêm yết.

NGHỊCH LÝ THỊ TRƯỜNG: IPO BÙNG NỔ, GIAO DỊCH CHUNG SUY GIẢM

Điểm đáng chú ý là làn sóng IPO diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán Ấn Độ không thực sự sôi động. Giá trị giao dịch cổ phiếu giao ngay trung bình năm 2025 chỉ khoảng 12 tỷ USD/ngày, giảm đáng kể so với mức 15 tỷ USD/ngày của năm 2024.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp chậm lại, khiến định giá trên thị trường thứ cấp chịu áp lực. Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài như căng thẳng thương mại và chính sách thuế quan của Mỹ cũng làm gia tăng tâm lý thận trọng, đặc biệt với nhà đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, chính trong bối cảnh đó, IPO lại trở thành kênh đầu tư hấp dẫn, khi mang đến cho nhà đầu tư cơ hội tiếp cận các mô hình kinh doanh mới, những phân khúc kinh tế đang tăng trưởng nhanh và các doanh nghiệp có tiềm năng phá vỡ trật tự truyền thống.

Một trong những thay đổi lớn nhất của thị trường IPO Ấn Độ giai đoạn 2024-2025 là vai trò ngày càng áp đảo của nhà đầu tư trong nước. Nếu năm 2021, dòng vốn nội địa chỉ chiếm khoảng 57% tổng vốn IPO, thì đến năm 2025, con số này đã tăng lên khoảng 75%.

Các quỹ tương hỗ, công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí và các phương tiện đầu tư thay thế là lực lượng chủ chốt. Riêng các khoản đầu tư định kỳ vào quỹ tương hỗ đã mang lại trung bình 3 tỷ USD mỗi tháng, trong khi các tổ chức bảo hiểm và quỹ dài hạn khác đóng góp thêm 1-2 tỷ USD. Tổng cộng, thị trường cổ phiếu Ấn Độ đang hấp thụ khoảng 5 tỷ USD vốn nội địa mới mỗi tháng.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cá nhân nổi lên như một trụ cột mới. Họ được phân bổ khoảng 35% cổ phần trong các đợt IPO và phần lớn các đợt phát hành đều được đăng ký mua hết. Sau đại dịch Covid-19, nhiều hộ gia đình Ấn Độ đã chuyển hướng từ bất động sản, vàng và tiền gửi cố định sang chứng khoán, tìm kiếm mức sinh lời cao hơn.

Theo các ngân hàng đầu tư, sự dịch chuyển này đang giúp thị trường IPO Ấn Độ ổn định và tự chủ hơn, giảm phụ thuộc vào dòng vốn quốc tế vốn biến động mạnh theo chu kỳ toàn cầu.

NHỮNG NGÀNH DẪN DẮT LÀN SÓNG NIÊM YẾT IPO - CƠ HỘI VÀ PHÉP THỬ SAU NIÊM YẾT

Làn sóng IPO năm 2025 được dẫn dắt bởi hai nhóm doanh nghiệp rõ rệt. Nhóm thứ nhất là các ngành truyền thống, tăng trưởng chậm nhưng ổn định, như xây dựng hạ tầng và dịch vụ tài chính. Nhóm thứ hai là các doanh nghiệp mới, tăng trưởng nhanh, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, tiêu dùng và thương mại điện tử.

Trong đó, dịch vụ tài chính là lĩnh vực huy động vốn lớn nhất, với các thương vụ tỷ USD như Tata Capital và HDB Financial Services. Tiếp theo là các ngành dịch vụ tiêu dùng, hàng hóa tư bản và ô tô. Bốn lĩnh vực này chiếm gần một nửa tổng số vốn IPO trong năm.

Đáng chú ý, nhiều tập đoàn đa quốc gia cũng chuẩn bị niêm yết các công ty con tại Ấn Độ, tận dụng mức định giá cao và triển vọng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế. Theo dự báo của Rothschild Co., ít nhất 10 doanh nghiệp nước ngoài có thể đưa đơn vị tại Ấn Độ lên sàn trong năm tới.

Dù quy mô và số lượng IPO tăng mạnh, hiệu quả sau niêm yết lại đặt ra không ít câu hỏi. Theo Bloomberg, hơn một nửa trong số khoảng 358 doanh nghiệp niêm yết năm 2025 hiện đang giao dịch dưới giá chào bán.

Phần lớn các trường hợp này là doanh nghiệp huy động dưới 100 triệu USD, song ngay cả một số thương vụ lớn cũng không tạo được đà tăng rõ rệt. Điều này phản ánh áp lực từ tăng trưởng lợi nhuận thấp, trong bối cảnh nền kinh tế bước vào giai đoạn điều chỉnh.

Định giá cao giúp doanh nghiệp dễ huy động vốn, nhưng cũng làm gia tăng rủi ro kỳ vọng quá mức. Khi lợi nhuận không theo kịp, nhà đầu tư sẵn sàng bán ra, khiến cổ phiếu chịu áp lực giảm mạnh. Trường hợp của Ola Electric Mobility, với đợt IPO đình đám năm 2024 nhưng nhanh chóng lao dốc do thua lỗ và vấn đề sản phẩm, được xem là lời cảnh báo rõ nét.

Bất chấp những thách thức, giới ngân hàng đầu tư cho rằng năm 2026 vẫn có thể tiếp tục là một năm sôi động của IPO Ấn Độ, khi nhiều 'ông lớn' như Jio Platforms, Flipkart India hay thậm chí Sở Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Ấn Độ đang cân nhắc niêm yết.

Tuy nhiên, chính trị và thương mại quốc tế vẫn là ẩn số lớn nhất. Thuế quan của Mỹ và các căng thẳng thương mại kéo dài có thể tiếp tục ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và triển vọng lợi nhuận doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, thị trường IPO nhiều khả năng sẽ trở nên chọn lọc hơn, ưu tiên các doanh nghiệp có dòng tiền bền vững, mô hình kinh doanh đã được kiểm chứng và mức định giá hợp lý.

Với chuỗi tăng giá kéo dài gần một thập kỷ, thị trường chứng khoán Ấn Độ đang đứng trước một phép thử quan trọng: liệu làn sóng IPO kỷ lục có tạo ra nền tảng tăng trưởng dài hạn, hay chỉ là đỉnh cao ngắn hạn trong một chu kỳ đang dần hạ nhiệt.

The Straits Times, Bloomberg.-Trọng Hoàng

]]>