Khi lợi thế 'đất vàng' không cứu được doanh nghiệp khỏi thua lỗ
Sau gần hai thập kỷ thúc đẩy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, bức tranh hiện lên nhiều gam màu. Không ít doanh nghiệp vươn tầm khu vực, nhưng cũng có những cái tên trượt dài trong thua lỗ, dù từng nắm giữ đất vàng và thị phần lớn.
Bức tranh sau cổ phần hóa không chỉ có những gam màu sáng. Song song với thành công của những “ông lớn” như Vinamilk, FPT hay Sabeco, thì không ít doanh nghiệp nhà nước từng nắm giữ nhiều tài sản vàng, từng là biểu tượng trong lĩnh vực xây dựng, logistics hay bất động sản, lại đang loay hoay trong vòng xoáy thua lỗ, mất kiểm soát tài chính và tụt hậu ngay trên chính thị trường mà họ từng dẫn dắt.
Họ Licogi: Từ biểu tượng ngành xây dựng đến nỗi lo sau cổ phần hóa
Thương hiệu Licogi thuộc Tổng Công ty Licogi - CTCP (UPCoM: LIC) do ông Đinh Việt Tùng làm Chủ tịch Hội đồng quản trị và ông Vũ Nguyên Vũ giữ chức Tổng Giám đốc.
Trước đây, hệ thống Licogi có hàng chục công ty con. Nhưng, quá trình cổ phần hóa, tái cấu trúc doanh nghiệp, hệ thống Licogi dần "chia năm xẻ bảy". Nhiều công ty mang tên Licogi vẫn tồn tại đến nay nhưng đã hoạt động độc lập, không còn chung một “mái nhà” về tài chính hay điều hành.
Ngày 11/12/2014, Licogi được phê duyệt phương án cổ phần hóa Công ty mẹ - Tổng Công ty xây dựng và phát triển hạ tầng với vốn điều lệ 900 tỷ đồng. Kể từ khi trở thanh Công ty CP, Licogi chưa từng thực hiện tăng vốn.
Trong báo cáo thường niên 2024, Licogi có 3 cổ đông lớn gồm: Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) sở hữu 40,71% vốn điều lệ; Công ty TNHH Đầu tư và Kinh doanh Bất động sản Khu Đông sở hữu 35% vốn điều lệ và Công ty TNHH Đầu tư Gia Cường sở hữu 19,4% vốn điều lệ; và còn lại 5,05% thuộc về nhóm cổ đông khác.
.png)
Licogi niêm yết trên sàn UPCoM từ tháng 5/2017 với mã chứng khoán LIC, tổng khối lượng 90 triệu cổ phiếu tương đương vốn điều lệ 900 tỷ đồng.
Trong quý I/2025, Tổng Công ty Licogi ghi nhận doanh thu thuần tăng hơn 27,8% so với cùng kỳ năm trước, lên 426,4 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế của LIC ghi nhận lỗ hơn 21 tỷ đồng, tăng hơn 11% so với khoản lỗ hồi quý 1/2024.
Theo biên bản giải trình, ban lãnh đạo LIC cho biết: Quý 1 năm nay tăng lỗ thêm 2,2 tỷ đồng do chi phí tăng nhưng lợi nhuận từ các công ty liên doanh, liên kết giảm đã kéo tình hình kinh doanh của LIC không mấy khả quan.
Việc tiếp tục lỗ trong quý I đã đẩy lỗ lũy kế lên hơn 574 tỷ đồng, bào mòn một nửa vốn chủ sở hữu. Vốn chủ sở hữu của Licogi tiếp tục giảm từ gần 490 tỷ đầu năm xuống 468 tỷ đồng vào cuối quý I.
Tổng tài sản là 4.535 tỷ đồng, giảm gần 1,8%; nợ vay tổng thể khoảng 2.173 tỷ đồng, gấp ~4,6 lần vốn chủ sở hữu (~468 tỷ đồng).
Tài sản lớn tập trung ở dự án Khu đô thị Thịnh Liệt (Hà Nội), chiếm ~1.363 tỷ đồng (30% tổng tài sản) tính đến cuối quý 1/2025. Dự án kéo dài hơn 20 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành được khâu pháp lý để triển khai toàn diện
CTCP Licogi 13 (Licogi 13) được hình thành và phát triển từ năm 1960, từ cái nôi của Tổng công ty Xây dựng và Phát triển Hạ tầng (Licogi), tiền thân là Đội thi công cơ giới số 57 sau đó phát triển thành Công trường Cơ giới 57 chuyên thi công hạ tầng các công trình phục vụ công cuộc xây dựng Xã hội chủ nghĩa tại Miền Bắc.
Năm 2005, công ty chuyển đổi hình thức sở hữu từ công ty nhà nước sang CTCP theo Quyết định số 2088/QĐ-BXD ngày 29/12/2004 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Đến ngày 22/4/2010, Licogi 13 niêm yết trên sàn HNX với mã là LIG.
Với “thâm niên” hoạt động như vậy, Licogi 13 không phải cái tên xa lạ với giới đầu tư.
Nhắc đến Licogi 13 là nhắc đến những công trình xây dựng lớn, như: Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà ga T1 Sân bay Nội Bài, Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại, Trung tâm Hội nghị quốc gia, Nhà Quốc hội mới. Các công trình thủy điện: Bản Chát, Lai Châu; Nhà máy Xi măng Bút Sơn 2, Nhà máy Giấy An Hòa (Tuyên Quang)…
Ngoài ra, có thể kể đến các công trình hạ tầng giao thông như: đường bao biển và hạ tầng Khu đô thị Lán Bè - Cột 8 (TP. Hạ Long, Quảng Ninh); Quốc lộ 1A (Khánh Hòa), Quốc lộ 20 (Lâm Đồng), cầu Hạc Trì (Phú Thọ), đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai.
Bên cạnh đó là xây dựng các công trình dân dụng: Khu nhà ở Licogi 13, Tòa nhà hỗn hợp Licogi 13 Tower, các tòa nhà của nhiều chủ đầu tư tên tuổi như Handico, Viwaseen, FLC, Sông Đà 7…
Tuy vậy, kết quả kinh doanh của Licogi 13 không mấy tươi sáng. Trong quý I/2025, doanh thu thuần đạt 638 tỷ đồng, tăng 13%; lợi nhuận sau thuế giảm gần 68% xuống còn vỏn vẹn 381 triệu đồng.
Trong quý I/2025, Công ty CP Đầu tư và Xây dựng số 18 (Licogi 18, L18) ghi nhận doanh thu thuần đạt 702,5 tỷ đồng, giảm 27,4% so với quý 1/2024. Lợi nhuận sau thuế tăng 18% lên 14,4 tỷ đồng nhờ tiết giảm tối đa các khoản chi phí.
Tại thời điểm 31/3/2025, tổng tài sản của L18 đạt 4.887 tỷ đồng, giảm 3,5% so với đầu năm. Điều đáng lưu ý là tiền và các khoản tương đương tiền giảm mạnh tới 42,5%, xuống chỉ còn 195,7 tỷ đồng.
Trong khi đó, hàng tồn kho chiếm tới 54% tổng tài sản, đạt 2.645 tỷ đồng, chủ yếu là chi phí sản xuất kinh doanh dở dang với 2.540 tỷ đồng. Điều này cho thấy một lượng vốn lớn đang bị “kẹt” trong các dự án chưa bàn giao, gây áp lực lớn lên dòng tiền hoạt động.
Bên kia bảng cân đối kế toán, tổng nợ phải trả đạt 4.097 tỷ đồng, giảm nhẹ 4,5%, trong đó nợ ngắn hạn chiếm phần lớn với 3.166 tỷ đồng. Tổng nợ vay ở mức 1.744 tỷ đồng, tương đương khoảng 30,2% tổng tài sản và gấp hơn 2 lần vốn chủ sở hữu cho thấy mức độ đòn bẩy tài chính cao.
Tổng Công ty Sông Hồng, Interserco: “Ôm đất vàng” nhưng trượt dài trong thua lỗ
Dù sở hữu nhiều lô đất có vị trí đẹp, song cả Tổng Công ty Sông Hồng và Công ty CP Đầu tư Thương mại và Dịch vụ Quốc tế (Interserco) sau cổ phần hóa (CPH) đều đang vận hành theo hình thái “phú quý giật lùi”.
Tổng Công ty cổ phần Sông Hồng (UPCoM: SHG) là ví dụ điển hình nhất của việc thất bại CPH doanh nghiệp nhà nước, bởi thực tế từ doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực xây dựng, bất động sản, SHG lao dốc về mọi mặt sau quá trình CPH với hàng loạt khoản đầu tư thua lỗ và các dự án bất động sản dở dang.
Cơ ngơi trên "đất vàng" Phú Thọ của Công ty CP Thép Sông Hồng, một thành viên của Tổng Công ty Sông Hồng. Ảnh Lao Động
Tính đến cuối quý 1/2025, SHG ghi nhận lỗ lũy kế hơn 1.361 tỷ đồng, tăng gần 15 tỷ đồng so với cuối năm 2024. Vốn chủ sở hữu tiếp tục âm gần 1.034 tỷ đồng. Với tình hình kinh doanh hiện nay, không một ngân hàng nào dám mạo hiểm cho vay thêm và cũng không thể triển khai đấu thầu các dự án mới được.
Cổ phiếu SHG bị hạn chế giao dịch từ tháng 11/2023 do vốn chủ sở hữu âm trong báo cáo tài chính bán niên 2023 soát xét, đồng thời bị kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến đối với báo cáo tài chính năm 2021,...
Liên quan đến SHG, 2 cổ đông cá nhân lớn của Tổng CTCP Sông Hồng (UPCoM: SHG) mới đây đã bán ra toàn bộ hơn 6.6 triệu cp mỗi người, tổng cộng 49% vốn điều lệ và không còn là cổ đông của Công ty. Cụ thể, bà Trần Bích Thủy và bà Nguyễn Thị Hương mỗi người bán ra hơn 6.6 triệu cp SHG, tương ứng 24.5% vốn điều lệ, trong phiên 11/07. Cả 2 trở thành cổ đông lớn của SHG từ đầu năm 2024 khi cùng mua vào 24.5% vốn điều lệ mỗi người. Tuy nhiên, sau hơn 1 năm rưỡi, cả 2 đã thoái sạch vốn giữa bối cảnh cổ phiếu SHG giao dịch dưới mệnh giá, thậm chí chỉ tương đương “giá một ly trà đá”, do tình trạng tài chính bết bát kéo dài.
Tượng tự, Công ty CP Đầu tư Thương mại và Dịch vụ Quốc tế (Interserco, UPCoM: ILS) cũng đang ghi nhận tình trạng làm ăn khá bết bát, dù sở hữu khá nhiều mảnh đất có vị trí “đắc địa” tại Hà Nội. Trong quý II/205, ILS ghi nhận doanh thu thuần 30 tỷ đồng, lãi sau thuế đạt 445 triệu đồng, trong khi cùng kỳ cũng chỉ đạt 26 triệu đồng. Dù làm ăn có tăng trưởng nhưng ILS vẫn lỗ lũy kế 57,4 tỷ đồng.
Đáng chú ý, ILS và các công ty con, công ty liên kết đang nắm giữ khá nhiều lô đất vàng ở Hà Nội, gồm lô đất 17 Phạm Hùng (nằm ở ngã tư Phạm Hùng - Tôn Thất Thuyết) có diện tích 47.029m2; lô đất 358 đường Láng, quận Đống Đa có diện tích 2.716m2; lô đất tại Cụm 4 xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức có diện tích 21.081m2; lô đất Cảng Hồng Hà, 302 Lê Lợi, thị xã Sơn Tây; lô đất của Trường Trung cấp nghề Interserco ở xã Vân Canh, huyện Hoài Đức...
Tính tới cuối tháng 6/2025, doanh nghiệp có vốn điều lẹ 360 tỷ đồng, trong đó cổ đông lớn của ILS gồm: Vốn góp Nhà nước là 45%, CTCP Ligictics Hàng Không nắm 27%.