Mua bán vàng có thể bị đánh thuế?

Ngày 9/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức cuộc họp với các tổ chức tín dụng (TCTD), doanh nghiệp kinh doanh vàng, để quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng liên quan đến thị trường vàng và triển khai Nghị định 232/2025/NĐ-CP.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng cho biết Nghị định 232 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, được Chính phủ ban hành ngày 26/8, góp phần tăng nguồn cung và giúp cho thị trường vàng hoạt động minh bạch, cạnh tranh hơn. Qua đó, giúp kéo giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.

NHNN đánh giá, việc chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền thương hiệu vàng miếng, mở rộng đối tượng sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ giúp nguồn cung vàng trên thị trường đa dạng hơn.

Người dân sẽ có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường cạnh tranh, minh bạch hơn, qua đó góp phần thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới, cũng như giữa các thương hiệu vàng.

Đồng thời, NHNN nhấn mạnh Nghị định 232 đã quy định đầy đủ trách nhiệm của các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại từ khâu nhập khẩu, sản xuất đến kinh doanh mua bán vàng miếng, nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới được thu hẹp sau tin thanh tra thị trường vàng.

Điển hình, Nghị định yêu cầu các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại được cấp Giấy phép nhập khẩu vàng chỉ được phép nhập khẩu vàng miếng, nguyên liệu có hàm lượng 99,5% trở lên; công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng của vàng; doanh nghiệp, ngân hàng thương mại phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về sản phẩm vàng miếng do mình sản xuất, bảo hành; xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu vàng miếng.

Do đó, NHNN khuyến cáo người dân mua bán vàng miếng tại những đơn vị được cấp phép; yêu cầu đầy đủ hóa đơn điện tử và giấy tờ liên quan để bảo vệ quyền lợi cho chính mình.

Đối với thị trường vàng trang sức, NHNN đánh giá, với sự tham gia của các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại có tiềm lực, việc nhập khẩu và phân phối vàng nguyên liệu sẽ có tính chuyên nghiệp, minh bạch, bảo đảm khả năng đáp ứng nhu cầu của ngành sản xuất trang sức, mỹ nghệ trên toàn quốc.

Nghị định 232 cũng bổ sung trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các bộ, ngành và địa phương trong quản lý thị trường vàng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và phối hợp liên ngành.

NHNN sẽ phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan thiết lập hệ thống thông tin, xây dựng, lưu trữ dữ liệu về thị trường vàng, kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan liên quan nhằm tăng tính minh bạch, hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý.

Phối hợp với bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Tài chính để tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đồng bộ khác, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường vàng trang sức mỹ nghệ trong nước.

Đồng thời, NHNN sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất áp dụng theo lộ trình việc triển khai thành lập sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa; hoặc lập sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

NHNN đề nghị các bộ, ngành liên quan quan tâm, nghiên cứu, đề xuất giải pháp phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động nguồn lực vàng trong dân đầu tư vào phát triển kinh tế xã hội; nghiên cứu chính sách thuế phù hợp đối với giao dịch mua bán vàng để nâng cao tính minh bạch trên thị trường, cũng như phục vụ mục tiêu quản lý nhà nước.

Trước đó, một số chuyên gia cũng đề xuất đánh thuế các giao dịch mua bán vàng. PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia Trường Đại học Kinh tế TP.HCM, cho rằng việc đánh thuế giao dịch vàng là phù hợp với xu hướng của thị trường, bởi trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng thuế đối với sản phẩm vàng, dao động khoảng 13-18%.

Theo ông Huân, vàng là một loại tài sản. Mà đã là tài sản thì có khả năng sinh lời - tương tự bất động sản hay chứng khoán - thì đều là đối tượng chịu thuế tại nhiều quốc gia. Ở Việt Nam hiện nay, bất động sản đã bị đánh thuế, chứng khoán cũng đã chịu thuế, vậy không có lý do gì vàng lại nằm ngoài diện bị đánh thuế.

Tương tự, TS Nguyễn Tuấn Anh, Giảng viên ngành Tài chính, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam - cho rằng theo nguyên lý kinh tế, việc áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) trên giao dịch vàng miếng làm tăng chi phí cơ hội của việc tích trữ vàng, từ đó khuyến khích người dân chuyển hướng đầu tư sang các kênh tài chính hiệu quả hơn như chứng khoán hoặc trái phiếu, góp phần thúc đẩy dòng vốn vào nền kinh tế.

Lợi ích của thuế VAT không chỉ nằm ở việc giảm thiểu tình trạng đầu cơ và tích trữ vàng, mà còn hỗ trợ NHNN theo dõi dòng chảy vàng, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý thị trường.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng quy trình đánh thuế sẽ được triển khai như thế nào, mức thuế bao nhiêu phần trăm..., cơ quan quản lý cần thiết kế vừa phải, kết hợp với các biện pháp giám sát chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả.

Đáng chú ý, NHNN cho biết sẽ nghiên cứu khả năng thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia, đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa, hoặc thiết lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, theo đúng định hướng được nêu tại Thông báo kết luận số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025 của Tổng Bí thư.

Song song với các chính sách mới, NHNN khẳng định sẽ phối hợp Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ và chính quyền địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất nhằm xử lý nghiêm các hành vi thao túng, găm hàng, buôn lậu, đầu cơ trục lợi, vi phạm quy định phòng chống rửa tiền. Người dân được khuyến cáo chỉ giao dịch vàng miếng tại đơn vị được cấp phép và yêu cầu hóa đơn, chứng từ đầy đủ để bảo vệ quyền lợi.

Thanh Hoa