Nhiều xung lực trong xây dựng nông thôn mới ở Khánh Hòa

Những vùng đất từng cằn cỗi nay đã phủ xanh bằng những mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả, nơi khát vọng vươn lên của người dân hòa cùng hơi thở phát triển bền vững của nông thôn mới thời đại số.

Xây dựng nông thôn mới trù phú

Giữa những triền cát trắng khô cằn của xã Phước Dinh, hình ảnh người đàn ông người Chăm mang tên Hùng Ky tất bật giữa ruộng măng tây xanh ngát đã trở thành biểu tượng của tinh thần vượt khó.

Hơn 10 năm trước, vùng đất này còn được gọi là “vùng cát chết” – nơi người dân quanh năm bám bắp, trồng đậu phộng mà thu nhập chỉ đủ đong gạo từng ngày. Thế nhưng giờ đây, những ruộng măng tây thẳng tắp, hệ thống tưới nhỏ giọt hiện đại và những chuyến xe chở nông sản OCOP đi khắp tỉnh đã chứng minh sự thay đổi ngoạn mục của một vùng quê đang trên hành trình xây dựng nông thôn mới.

Các HTX góp phần thúc đẩy sản phẩm thế mạnh tỉnh Khánh Hòa.

“Ngày ấy, làm ruộng chỉ mong đủ ăn, giờ thì tôi làm nông nghiệp sạch, có thu nhập ổn định, tạo việc làm cho bà con trong thôn,” ông Hùng Ky cười hiền chia sẻ.

Từ 3 sào đất cát đầu tiên năm 2015, ông mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm, học kỹ thuật trồng măng tây từ lớp tập huấn của cơ quan chức năng địa phương. Những ngày đầu gian nan, cây chết gần hết, nhưng ông không bỏ cuộc.

Sau 3 năm kiên trì, măng tây bén rễ và cho năng suất ổn định, mang lại thu nhập 20–25 triệu đồng/tháng.

Không chỉ dừng lại ở thành công cá nhân, ông Ky còn đứng ra thành lập HTX Dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú, tập hợp hơn 20 hộ dân cùng canh tác măng tây theo quy trình VietGAP.

Đến nay, HTX quản lý hơn 35ha măng tây, sản lượng đạt 95 tấn/năm, doanh thu hơn 4 tỷ đồng. Sản phẩm măng tây tươi và trà măng tây được công nhận OCOP 3 sao, có mặt tại siêu thị Co.opmart và chuỗi nông sản sạch trong tỉnh.

Mô hình này không chỉ tạo việc làm ổn định cho 28 lao động địa phương, chủ yếu là phụ nữ Chăm, với thu nhập bình quân 7–8,5 triệu đồng/tháng, mà còn góp phần định hình hướng đi mới cho nông nghiệp Khánh Hòa: nông nghiệp xanh – bền vững – có giá trị gia tăng cao.

“Đòn bẩy” trong hành trình nông thôn mới

Câu chuyện của ông Hùng Ky và HTX Tuấn Tú chỉ là một trong hàng trăm minh chứng sinh động cho vai trò của HTX trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở Khánh Hòa.

Trên khắp các địa bàn nông thôn, từ vùng biển Vạn Ninh đến miền núi Khánh Sơn, các HTX đang dần trở thành “hạt nhân” liên kết sản xuất, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nâng cao đời sống nông dân.

Cụ thể, tại xã Vạn Hưng, mô hình trồng tỏi sẻ đã trở thành cây trồng chủ lực. Từ vài chục ha ban đầu, đến nay xã đã có 150ha tỏi sẻ, sản lượng đạt 1.500 tấn/năm, được cấp mã số vùng trồng và đạt chứng nhận OCOP 3 sao.

Để phát huy hiệu quả sản xuất, HTX sản xuất tỏi sẻ xã Vạn Hưng ra đời không chỉ giúp người dân tiêu thụ sản phẩm ổn định mà còn là cầu nối đưa tỏi sẻ Vạn Hưng tham gia các phiên chợ, hội nghị xúc tiến thương mại, từng bước xây dựng thương hiệu “Tỏi sẻ Khánh Hòa” – nông sản đặc trưng của vùng duyên hải Nam Trung Bộ.

Chính quyền địa phương đã chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng, thủy lợi, hỗ trợ tín dụng và phối hợp với các tổ chức như Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa, Liên minh HTX Việt Nam mở lớp tập huấn về kỹ thuật canh tác, sử dụng hệ thống tưới phun sương tiết kiệm nước. Nhờ đó, người dân giảm chi phí, nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường sinh thái.

Hiệu quả nông nghiệp là điểm tựa xây dựng nông thôn mới tỉnh Khánh Hòa.

Không chỉ hỗ trợ kỹ thuật, vốn và kết nối tiêu thụ sản phẩm, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa còn đóng vai trò quan trọng trong xúc tiến thương mại và quảng bá nông sản địa phương.

Trong tháng 10 vừa qua, Liên minh HTX tỉnh tổ chức Phiên chợ xúc tiến sản phẩm du lịch nông nghiệp, cộng đồng, sinh thái và OCOP khu vực kinh tế tập thể, HTX lần thứ II – năm 2025 tại Nha Trang. Đây là cơ hội để hàng trăm HTX trong tỉnh như Tuấn Tú, Vạn Hưng, Nông Trại Vui… trưng bày, giới thiệu sản phẩm nông sản đặc trưng như măng tây, tỏi sẻ, nho, táo, yến sào, trầm hương, dệt thổ cẩm, gốm Bàu Trúc…

Những phiên chợ như vậy không chỉ là nơi kết nối cung – cầu mà còn là diễn đàn lan tỏa tinh thần đổi mới trong kinh tế hợp tác, giúp các HTX tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bên cạnh các mô hình sản xuất nông nghiệp, Khánh Hòa còn nổi bật với các HTX gắn sản xuất với du lịch cộng đồng và bảo tồn giá trị truyền thống.

Điển hình, ở xã Diên Điền, HTX du lịch nông nghiệp Nông Trại Vui lại đang tạo nên một xu hướng mới làm du lịch sinh thái từ nông nghiệp sạch.

Chị Lê Thị Hồng Minh, người sáng lập HTX, chia sẻ: “Chúng tôi muốn du khách không chỉ ngắm cảnh, mà còn trải nghiệm làm nông dân – trồng rau, thu hoạch trái cây, cho cừu ăn… Đó là cách lan tỏa tình yêu với thiên nhiên, đồng thời nâng cao giá trị nông sản địa phương”.

Trên diện tích 3,4ha, HTX quy hoạch khu trồng xoài Đài Loan, rau hữu cơ, khu chăn nuôi dê – thỏ – cừu – cá, cùng khu trải nghiệm cắm trại, picnic. Từ khi mở cửa, lượng khách đến tăng đều, đặc biệt vào dịp cuối tuần. Các thành viên HTX cam kết sản xuất hữu cơ, không dùng hóa chất, tạo không gian “xanh – sạch – lành” đúng nghĩa.

Nhờ mô hình này, nhiều hộ nông dân trong xã đã có thêm nguồn thu từ dịch vụ du lịch, đời sống ngày càng khấm khá. HTX cũng đang hợp tác với các doanh nghiệp lữ hành để đưa du khách đến thường xuyên hơn, hướng tới xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng “Một ngày làm nông dân Khánh Hòa”.

Xây dựng nông thôn mới bền vững

Từ vùng cát khô hạn Phước Dinh đến những cánh đồng tỏi Vạn Hưng, từ làng nghề trầm hương đến nông trại du lịch xanh, tất cả đều cho thấy một điểm chung là sức sống mới đang được khơi dậy từ các HTX – những tế bào kinh tế năng động của nông thôn mới.

Các HTX không chỉ giúp người dân liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, mà còn tạo việc làm, gìn giữ bản sắc văn hóa, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, đóng góp quan trọng vào tiêu chí thu nhập và phát triển kinh tế trong Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Theo thống kê, đến năm 2025, Khánh Hòa có hàng trăm HTX hoạt động trong các lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, du lịch, thủ công mỹ nghệ. Trong đó, nhiều HTX đạt doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, đóng góp tích cực vào mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Sự vào cuộc mạnh mẽ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa trong hỗ trợ vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại và đào tạo nhân lực đã giúp các HTX có thêm động lực vươn lên.

Các mô hình sản xuất hiệu quả như măng tây Tuấn Tú, tỏi sẻ Vạn Hưng, trầm hương Vạn Thắng, Nông Trại Vui Diên Điền… đang minh chứng rõ nét cho hướng đi đúng của Khánh Hòa trong hành trình “xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển kinh tế hợp tác, HTX”.

An Chi