Siết tỷ lệ đòn bẩy khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp: Giảm nguy cơ vỡ nợ, tăng động lực cơ cấu vốn

Việc siết tỷ lệ đòn bẩy của doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu riêng lẻ không phải là rào cản với thị trường (Ảnh: Dũng Minh)

Không ảnh hưởng đến việc huy động vốn của doanh nghiệp

Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp vừa được Quốc hội thông qua, từ ngày 1/7/2025, công ty không đại chúng khi phát hành trái phiếu riêng lẻ phải có tổng nợ phải trả (bao gồm cả giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không được vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu.

Theo thống kê của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, năm 2024, có 13 doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ trên thị trường (không tính các ngân hàng thương mại) có dư nợ vay trên vốn chủ sở hữu tại thời điểm chào bán trái phiếu doanh nghiệp trên 5 lần vốn chủ sở hữu. Do đó, quy định trên không ảnh hưởng đến quá nhiều doanh nghiệp và toàn thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Giới chuyên gia cũng đánh giá cao quy định trên. Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi cho rằng, quy định mới chỉ tác động ngắn hạn đối với nhóm doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào vốn vay, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản. Tuy nhiên, xét về trung và dài hạn, việc siết tỷ lệ đòn bẩy sẽ rất tích cực tới thị trường, cũng như hoạt động cơ cấu vốn của doanh nghiệp.

“Lâu nay, các doanh nghiệp bất động sản sử dụng đòn bẩy tài chính cao, thời gian hoàn vốn dài và phụ thuộc lớn vào kênh trái phiếu riêng lẻ. Với quy định mới, các doanh nghiệp sẽ phải cấu trúc lại chiến lược huy động vốn theo hướng bền vững hơn”, ông Huy nhận định.

Theo các chuyên gia phân tích, khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ không còn dễ dãi như trước, doanh nghiệp buộc phải tìm nhiều con đường khác để huy động vốn như phát hành trái phiếu ra công chúng, chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), bán vốn, vay vốn ngân hàng... Tất cả các kênh huy động vốn này đều đòi hỏi doanh nghiệp phải củng cố sức mạnh tài chính, hoạt động minh bạch và chuyên nghiệp hơn.

Bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) khẳng định, việc siết quy định về đòn bẩy khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của công ty chưa đại chúng nhằm hạn chế rủi ro thanh toán trái phiếu, nâng cao năng lực của doanh nghiệp phát hành, giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển an toàn, công khai, minh bạch, bền vững. Quy định mới không gây khó khăn cho hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, mà vẫn đảm bảo quyền và lợi ích cho các nhà đầu tư.

Tăng áp lực tái cấu trúc vốn cho doanh nghiệp

Siết chặt điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ đối với doanh nghiệp chưa đại chúng là giải pháp giảm thiểu nguy cơ vỡ nợ, là “chốt chặn” bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ, từ đó tăng niềm tin với thị trường.

Theo ông Nguyễn Quang Huy, quy định công ty không đại chúng khi phát hành trái phiếu riêng lẻ phải có tổng nợ phải trả (bao gồm cả giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không được vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao kỷ luật tài chính, có thêm động lực cơ cấu lại cấu trúc vốn của mình. “Việc bị siết tỷ lệ đòn bẩy tài chính sẽ khiến doanh nghiệp phải củng cố năng lực tài chính, cơ cấu lại tài sản, tối ưu dòng tiền và minh bạch hoạt động”, ông Huy khẳng định.

Đánh giá cao quy định trên, song các chuyên gia cho rằng, quy định siết tỷ lệ đòn bẩy không phải là “cây đũa thần” để bảo vệ nhà đầu tư.

Theo ông Nguyễn Đình Duy, Giám đốc - Chuyên gia Phân tích Cao cấp VIS Rating, quy định về siết tỷ lệ đòn bẩy tài chính không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, tỷ lệ đòn bẩy cao không phải là nguyên nhân trọng yếu dẫn tới chậm trả nợ trái phiếu.

Dữ liệu của VIS Rating cho thấy, nguyên nhân khiến 182 doanh nghiệp chậm trả trái phiếu hiện nay không phải do đòn bẩy cao, mà chủ yếu do dòng tiền yếu và quản lý thanh khoản yếu kém. Vì vậy, dù tỷ lệ đòn bẩy là một trong những rủi ro cần tính tới, song nhà đầu tư nên xem xét nhiều yếu tố khi quyết định đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đặc biệt là yếu tố khả năng tạo dòng tiền.

Theo ông Nguyễn Quang Huy, quy định trên sẽ giúp thị trường trái phiếu lành mạnh, bền vững hơn, song để thị trường khởi sắc trở lại, cần có nhiều giải pháp đồng bộ khác như thúc đẩy thị trường xếp hạng tín nhiệm, nâng cao vai trò của các đơn vị kiểm toán, tổ chức tư vấn phát hành và ngân hàng giám sát dòng tiền, thúc đẩy thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng song song với thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đa dạng hóa sản phẩm trái phiếu… Ngoài ra, cả nhà đầu tư, doanh nghiệp và các đơn vị trung gian phải trưởng thành thì thị trường trái phiếu mới phát triển lành mạnh, bền vững.

Bà Phạm Thị Thanh Tâm cho biết, Bộ Tài chính đang chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành trình Chính phủ sửa đổi 4 nghị định liên quan đến phát hành trái phiếu ra công chúng, phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, xử phạt vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán (bổ sung các quy định xử phạt hành vi vi phạm liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ), xếp hạng tín nhiệm.