SSI: Truy quét hàng giả giúp Thế giới di động, FPT Retail, Digiworld và Winmart lợi lớn, còn PNJ vẫn gặp áp lực từ việc thanh tra vàng
Ngoài ra, nỗ lực tự do hóa thị trường vàng cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân và tổ chức tài chính tham gia với quy mô lớn hơn, qua đó mang lại lợi ích cho các nhà bán lẻ trang sức hiện đại.
Cơ hội cho các doanh nghiệp tuân thủ thuế
Theo báo cáo mới nhất về ngành tiêu dùng từ SSI Research, việc tăng cường kiểm soát hàng giả và thúc đẩy các hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp có thể tạo ra một số thách thức trong ngắn hạn cho ngành tiêu dùng và hoạt động kinh tế nói chung, nhưng cũng sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp tuân thủ thuế (chủ yếu thuộc kênh thương mại hiện đại) có thể mở rộng được thị phần.
Theo SSI, các chiến dịch truy quét hàng giả quy mô lớn gần đây, bao gồm sữa, dược phẩm và mỹ phẩm, đã làm dấy lên mối lo ngại trong công chúng về tính chính thống và độ an toàn của sản phẩm. Điều này thúc đẩy người tiêu dùng chuyển hướng sang các hình thức bán lẻ đáng tin cậy hơn, như các chuỗi thương mại hiện đại.
Các chuỗi hiện đại, đặc biệt là chuỗi nhà thuốc và siêu thị, hưởng lợi chính từ xu hướng này nhờ thương hiệu mạnh, nguồn cung minh bạch và quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ.
Theo Nghị định 70/2025/NĐCP (có hiệu lực từ ngày 1/6/2025), tất cả các hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đồng (ước tính khoảng 37.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc) bắt buộc phải xuất hóa đơn tại điểm bán hàng. Đây là bước đi đầu tiên trong quá trình chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang thuế trên doanh thu, nhằm hạn chế tình trạng trốn thuế đối với các doanh nghiệp không chính thống.
Gánh nặng thuế gia tăng đối với các hộ kinh doanh không chính thống sẽ thu hẹp chênh lệch giá giữa kênh truyền thống và hiện đại, từ đó kênh bán lẻ hiện đại sẽ trở nên hấp dẫn hơn. Các chuỗi bách hóa hiện đại kỳ vọng sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ thay đổi này nhờ cải thiện cạnh tranh về giá và niềm tin của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, theo Nghị quyết 198/2025/QH15, từ ngày 01/01/2026, các hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 200 triệu đồng sẽ phải nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế.
Một số hộ kinh doanh nhỏ (đặc biệt ở khu vực nông thôn) có thể phải tạm ngừng hoạt động do gặp khó khăn trong việc thích ứng với khung pháp lý mới. Những hộ khác sẽ phải đối mặt với gánh nặng thuế cao hơn, dẫn đến khả năng tăng giá bán cho người tiêu dùng, qua đó tiếp tục thu hẹp chênh lệch giá giữa kênh truyền thống và hiện đại, khiến các kênh bán lẻ hiện đại trở nên hấp dẫn hơn.
Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế theo doanh thu cũng có thể giảm tính cạnh tranh về giá của nhóm hàng xách tay (hàng nhập khẩu không chính thống) – vốn trước đây thường trốn thuế nhập khẩu. Theo khung pháp lý mới, người bán các sản phẩm này buộc phải sử dụng dịch vụ logistics của bên thứ ba để thực hiện thủ tục nhập khẩu và nộp các loại thuế nhập khẩu liên quan, dẫn đến giá bán cuối cùng cao hơn.
Các mặt hàng thường bị ảnh hưởng bao gồm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thiết bị nhà bếp và một số dòng điện thoại như Xiaomi và Apple iPhone. Do đó, các nhà bán lẻ tuân thủ thuế được kỳ vọng hưởng lợi nhiều nhất trong môi trường quản lý chặt chẽ hơn.
Đồng thời, các thay đổi pháp lý gần đây trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam đang góp phần tạo ra một sân chơi công bằng hơn, giảm áp lực cạnh tranh từ các nhà bán hàng không chính thống và củng cố vị thế của các doanh nghiệp tuân thủ thuế.
Từ ngày 01/04/2025, Shopee và TikTok Shop – hai nền tảng thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam, chiếm hơn 90% thị phần trong năm 2024 – đã đồng loạt tăng phí hoa hồng (phí sàn). Việc tăng phí này có thể làm giảm tính cạnh tranh về giá của các sản phẩm trên nền tảng trực tuyến so với cửa hàng bán lẻ truyền thống.
Theo SSI Research, về tổng thể, những thay đổi chính sách gần đây góp phần xây dựng môi trường cạnh tranh minh bạch và công bằng hơn, thông qua việc giảm lợi thế cạnh tranh về giá của các nhà bán hàng không chính thống. Các doanh nghiệp chính thống được kỳ vọng hưởng lợi khi áp lực cạnh tranh về giá suy giảm và niềm tin của người tiêu dùng chuyển dịch về phía các nhà bán lẻ chính thống.
Những doanh nghiệp hưởng lợi nổi bật bao gồm: Thế giới di động (MWG), FPT Retail (FRT), Digiworld (DGW) và Winmart (thuộc Masan - MSN).
Lợi ích cho các nhà bán lẻ trang sức hiện đại
Ngoài ra, nỗ lực tự do hóa thị trường vàng cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân và tổ chức tài chính tham gia với quy mô lớn hơn, qua đó mang lại lợi ích cho các nhà bán lẻ trang sức hiện đại.
Ngày 12/06/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã công bố dự thảo sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về điều chỉnh hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong lộ trình tự do hóa thị trường vàng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân và tổ chức tài chính tham gia vào thị trường vàng.
Kể từ năm 2012, nguồn cung vàng trong nước gần như không tăng, trong khi nhu cầu liên tục mở rộng, dẫn đến tình trạng nhập lậu vàng gia tăng. Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 hướng đến việc cải thiện nguồn cung hợp pháp nhằm hạn chế buôn lậu và giải quyết tình trạng thiếu hụt vàng trên thị trường. Một số đề xuất chính trong dự thảo gồm:
Xóa bỏ cơ chế độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng
Cho phép doanh nghiệp tư nhân nhập khẩu vàng nguyên liệu phục vụ sản xuất vàng miếng và trang sức tiêu dùng trong nước, theo hạn ngạch do NHNN cấp.
Đưa sản phẩm phái sinh vàng vào ngân hàng thương mại, nhằm giảm nhu cầu vàng vật lý
Yêu cầu các giao dịch có giá trị trên 20 triệu đồng phải thực hiện qua chuyển khoản ngân hàng, nhằm tăng tính minh bạch và an toàn trong các giao dịch tài chính lớn.
Các doanh nghiệp hưởng lợi tiềm năng gồm các chuỗi bán lẻ trang sức hiện đại (PNJ, DOJI và một số thương hiệu khác) có thể được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng.
Tuy nhiên, SSI lưu ý rằng chính phủ vẫn đang tiến hành thanh tra hoạt động kinh doanh vàng, điều này có thể gây áp lực lên PNJ trong ngắn hạn.