Việt Nam xây dựng mô hình du lịch carbon thấp

Những hình ảnh rác thải nhựa tràn ngập bãi biển, dòng người du lịch vô tình để lại dấu chân carbon đã đặt ra yêu cầu phải thay đổi tư duy phát triển. Ngành du lịch Việt Nam đang từng bước chuyển mình, hướng đến mục tiêu không chỉ thu hút du khách mà còn góp phần bảo tồn giá trị tự nhiên, gìn giữ cảnh quan và giảm thiểu phát thải.

Từ nhận thức đó, ngày 31/10, Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) đã tổ chức Hội thảo tham vấn xây dựng Dự án “Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới môi trường du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp”.

Khai mạc hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình cho biết, du lịch là ngành gắn bó mật thiết với môi trường nên phát triển du lịch xanh là hướng đi tất yếu. Tuy nhiên, ở nước ta, khoảng cách giữa nhận thức và hành động trong du lịch xanh còn khá xa.

Từ năm 2023 - 2024, với sự đồng hành của Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP), Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã triển khai dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch ở Việt Nam” và đạt được kết quả tích cực.

Đó là nền tảng để hiệp hội tiếp tục có những chương trình hành động hướng tới du lịch xanh, tiêu biểu như ban hành Bộ tiêu chí VITA Green - bộ tiêu chí đầu tiên của Việt Nam về du lịch xanh, đáp ứng tương đối đầy đủ các tiêu chí của quốc tế.

Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam nhấn mạnh, quản lý điểm đến là vấn đề sống còn của ngành du lịch, bởi trong điểm đến chứa đựng tất cả các dịch vụ cần thiết của du lịch. Theo kế hoạch, dự án sẽ được thí điểm tại Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử (tỉnh Bắc Ninh). Đây là địa bàn có tiềm năng phát triển du lịch gắn với giá trị tự nhiên và văn hóa đặc sắc, đồng thời cũng đang chịu áp lực môi trường ngày càng tăng do lượng khách lớn.

Các hoạt động chính của dự án tập trung vào 3 hướng: nâng cao nhận thức về du lịch xanh cho khu vực tư nhân và cộng đồng; xây dựng mô hình quản lý điểm đến theo các tiêu chí xanh; và áp dụng bộ tiêu chí du lịch không rác thải nhựa, hướng tới giảm phát thải carbon.

Dự án đặt ra các mục tiêu cụ thể: ít nhất 80% doanh nghiệp tham gia giảm được 30% lượng rác thải nhựa; tối thiểu 120 người được đào tạo về quản lý điểm đến xanh; ban hành một bộ tiêu chí điểm đến xanh; xây dựng và vận hành ứng dụng quản lý điểm đến; cùng các tài liệu đào tạo, truyền thông và ba hội thảo chia sẻ kết quả thực hiện.

Song song với các dự án do Hiệp hội Du lịch Việt Nam khởi xướng, TP.HCM, với tư cách là trung tâm kinh tế, du lịch hàng đầu cả nước, cũng đang theo đuổi các mục tiêu "carbon thấp" và "chuyển đổi xanh" qua các hướng đi riêng, quy mô lớn.

Thành phố đang có kế hoạch tham gia thị trường tín chỉ carbon và kêu gọi đầu tư cho "Dự án đô thị carbon thấp" giai đoạn 2025 - 2030. Dự án này dự kiến có sự hợp tác của Ngân hàng Thế giới (WB) với tổng vốn đầu tư khoảng 250 triệu USD, tập trung vào hạ tầng chung, năng lượng tái tạo và quản lý chất thải. Đây được xem là chiến lược cấp đô thị, tạo nền tảng vững chắc cho môi trường chung và gián tiếp thúc đẩy du lịch bền vững.

Đặc biệt, TP.HCM đang khởi động các chương trình chuyển đổi xanh tại Đặc khu Côn Đảo, với mục tiêu chiến lược xây dựng Côn Đảo trở thành "hòn đảo di sản carbon thấp đẳng cấp quốc tế". Theo TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, để đạt mục tiêu, thành phố cần triển khai kế hoạch chuyển đổi xanh trên các trụ cột chính, bao gồm: giao thông xanh, năng lượng bền vững, kinh tế biển xanh và du lịch chất lượng cao.

Cụ thể, đối với giao thông xanh, thành phố cần triển khai các giải pháp như 100% phương tiện chuyển sang xe điện trước 2030, hỗ trợ tài chính, xây dựng vùng phát thải thấp và các trạm sạc. Trong lĩnh vực năng lượng bền vững, các giải pháp chú trọng phát triển điện gió, điện mặt trời, rác phát điện, đồng thời khuyến khích khách sạn, hộ dân đầu tư điện mặt trời.

Lĩnh vực kinh tế biển xanh sẽ tập trung phục hồi san hô, thảm cỏ biển và phát triển tín chỉ carbon xanh để tạo nguồn tài chính mới. Đối với trụ cột du lịch, định hướng là xây dựng thương hiệu di sản, tâm linh, sinh thái, thúc đẩy trải nghiệm sâu, du lịch có trách nhiệm, áp dụng phí điểm đến để tái đầu tư cho bảo tồn và phát triển kinh tế đêm có chọn lọc...

Phát biểu tại hội thảo của VITA, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, khẳng định hoạt động tham vấn xây dựng dự án là thiết thực nhằm triển khai Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.

Ông Phạm Văn Thủy đề nghị trong quá trình hoàn thiện dự án, VITA và các bên liên quan cần quan tâm sâu đến công tác quy hoạch, điều tra và đánh giá tài nguyên du lịch một cách phù hợp, tránh khai thác quá mức hoặc không gắn với bảo tồn.

Đồng thời, mô hình quản lý điểm đến phải gắn liền với các giải pháp sản xuất du lịch xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng và hạn chế tối đa rác thải nhựa thông qua việc thay thế bằng vật liệu thân thiện môi trường.

Theo Hiệp hội Du lịch Việt Nam, dự án lần này không chỉ nhằm xây dựng một mô hình kỹ thuật, mà còn tạo ra một cơ chế phối hợp thực chất giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Dự án sẽ đóng vai trò như “bản mẫu” để các địa phương khác có thể tham khảo, áp dụng và điều chỉnh phù hợp với điều kiện riêng. Kết quả thí điểm thành công sẽ là căn cứ để ban hành khung tiêu chí thống nhất về quản lý điểm đến du lịch xanh trên phạm vi toàn quốc.

Khi mỗi điểm đến trở thành không gian du lịch xanh, không rác thải nhựa, không carbon dư thừa, du lịch Việt Nam sẽ không chỉ là ngành kinh tế mũi nhọn, mà còn là biểu tượng cho lối sống hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

-Tường Bách

]]>