Bước ngoặt đổi mới tư duy trong quản trị giúp HTX tự tin bước vào 'sân chơi số'

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về “đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” không chỉ là kim chỉ nam cho nền kinh tế số, mà còn đang tạo ra cú hích mạnh mẽ giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX chuyển mình từ sản xuất nhỏ sang liên kết sản xuất – công nghệ – thị trường, hình thành lớp HTX mới mang tầm tư duy quản trị hiện đại.

Hình thành tư duy mới

Ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định Nghị quyết 57 là một trong những nghị quyết “được nhắc đến nhiều nhất” thời gian qua bởi tầm ảnh hưởng sâu rộng tới mọi lĩnh vực, trong đó có khu vực kinh tế hợp tác, HTX.

Nếu trước đây, HTX chủ yếu hoạt động quy mô nhỏ, thì nay, nhiều HTX đã trở thành đơn vị sản xuất năng động, ứng dụng khoa học – công nghệ và nền tảng số để điều hành sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng và tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng.

Với tư duy mới, các HTX đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.

Số liệu thống kê cho thấy, trong tổng số gần 35.000 HTX đang hoạt động trên cả nước, tỷ lệ HTX ứng dụng công nghệ cao đạt 60–65%, giúp giảm 15–20% chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận từ 15–28%.

Những con số trên không chỉ phản ánh năng lực thích ứng, mà còn là kết quả của một sự đổi mới tư duy căn bản trong quản trị HTX, coi công nghệ là “động lực” thay vì “công cụ phụ trợ”.

Theo giới chuyên gia, “đổi mới tư duy” trong quản trị HTX không đơn thuần là việc đưa máy móc, phần mềm hay thương mại điện tử vào hoạt động. Đó là sự thay đổi trong cách nhìn về vai trò của HTX, cách tổ chức sản xuất và cách tạo giá trị cho thành viên, người lao động.

Trước đây, tư duy quản trị HTX dừng lại ở mô hình sản xuất nhỏ, manh mún, phụ thuộc vào hỗ trợ của Nhà nước. Nay, nhiều HTX đã chủ động tiếp cận thị trường, ứng dụng công nghệ để quản lý quy trình, kiểm soát chất lượng và xây dựng thương hiệu số.

Sự thay đổi này chính là bước ngoặt giúp nhiều HTX chuyển từ “sản xuất để bán” sang “sản xuất theo nhu cầu thị trường”, gắn với chuỗi giá trị hàng hóa toàn diện.

Tư duy mới này cũng đồng nghĩa với việc HTX phải học cách vận hành bài bản, có chiến lược, có đầu tư dài hạn, có dữ liệu để ra quyết định. Nhờ đó, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu, mà trở thành một phần tất yếu trong quản trị hiện đại của HTX.

HTX làm chủ công nghệ

Thực tế đã chứng minh, ở bất kỳ địa phương nào có sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị và Liên minh HTX các cấp, chuyển đổi số trong HTX đều có những bước tiến rõ rệt.

Tại Ninh Bình, HTX Dược liệu Đông Sơn (phường Tam Điệp) là ví dụ điển hình trong chuyển đổi số nhờ nỗ lực tự thân và chính sách hỗ trợ đúng lúc. Được cơ quan chức năng hỗ trợ tem truy xuất nguồn gốc NBC-Trace từ năm 2022, HTX đã số hóa toàn bộ quy trình sản xuất, đưa dữ liệu lên hệ thống truy xuất của Trung tâm mã số, mã vạch Quốc gia.

Mỗi sản phẩm tinh dầu tràm hay dược liệu của HTX đều gắn mã QR, cho phép người tiêu dùng kiểm tra thông tin về giống, gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch, đóng gói. Điều này tạo ra sự khác biệt, gây dựng chứ “tín”, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm của HTX.

Hiện, HTX Dược liệu Đông Sơn tiêu thụ 12–15 nghìn sản phẩm mỗi năm, doanh thu đạt khoảng 2 tỷ đồng – con số rất đáng khích lệ với một HTX nông nghiệp dược liệu.

Không chỉ dừng ở việc “số hóa quy trình”, HTX Đông Sơn còn chủ động đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, tận dụng mạng xã hội để quảng bá thương hiệu. Đó chính là biểu hiện rõ ràng của “đổi mới tư duy quản trị” trong thời đại số.

Trong khi đó, ở Thanh Hóa, Liên minh HTX tỉnh cũng đặc biệt coi chuyển đổi số là một trong 3 trụ cột phát triển HTX hiện đại, tạo điều kiện cho hàng loạt mô hình HTX mới ra đời và phát triển vượt bậc.

Điển hình, HTX Dịch vụ và sản xuất bánh lá Nga My 36 (thị trấn Tân Phong, huyện Quảng Xương), ngoài thị trường truyền thống, HTX mạnh dạn đưa sản phẩm bánh lá răng bừa lên các sàn thương mại điện tử như nongsanthanhhoa.vn, Postmart.vn…

Với số hóa, khách hàng chỉ cần "1 cú chạm" thông qua mã QR có thể biết mọi thông tin về sản phẩm của HTX.

Chị Hoàng Thị Minh Ngà, Giám đốc HTX Nga My 36, cho biết: “Bán hàng trên nền tảng số giúp tiết kiệm chi phí, mở rộng thị trường mà vẫn kiểm soát được chất lượng”.

Nhờ chuyển đổi số, sản lượng tiêu thụ của HTX đạt hơn 30.000 chiếc bánh mỗi tháng, trong đó khoảng 10% đến từ các kênh trực tuyến – một bước tiến đáng kể đối với sản phẩm truyền thống.

Cũng là một điển hình trong chuyển đổi số ở Thanh Hóa, HTX Nông nghiệp Mai An Tiêm (xã Nga Thạch, nay là xã Nga Thắng) đã lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ Israel, điều khiển hoàn toàn qua điện thoại thông minh.

Ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc HTX, cho biết việc quản lý canh tác bằng phần mềm giúp tiết kiệm 30% lượng nước, 20% phân bón, đồng thời tăng năng suất 1,5 lần.

Không chỉ vậy, HTX còn tổ chức livestream bán hàng, quảng bá rau củ trên các sàn Postmart, Shopee, Tiki… mỗi tháng tiêu thụ 30–40 tấn sản phẩm, kết nối được nhiều đại lý tại Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh lân cận.

Bắt nhịp kỷ nguyên số

Thành công của các HTX ở khắp các tỉnh, thành trên cả nước cho thấy chuyển đổi số không còn là câu chuyện của các doanh nghiệp lớn. Dưới tác động của Nghị quyết 57, các HTX đã tự tin bước vào sân chơi công nghệ, trở thành chủ thể của nền kinh tế số nông thôn.

Nghị quyết 57 không chỉ đặt ra yêu cầu chung về phát triển khoa học – công nghệ và chuyển đổi số, mà còn tạo hành lang pháp lý, chính sách và hạ tầng để khu vực HTX bứt phá. Hàng loạt cơ chế về đào tạo nhân lực, hỗ trợ vốn, hạ tầng internet và chuyển giao công nghệ đã được triển khai.

Tính đến nay, 34 tỉnh, thành phố, kể cả vùng biên giới, hải đảo, đã có mạng internet đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, nguồn nhân lực công nghệ thông tin tại địa phương được phát huy mạnh mẽ. Nhiều sinh viên công nghệ đã về xã, phường tham gia các HTX, hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ số, đưa nền tảng công nghệ vào tận thôn bản.

Điều này cho thấy, Nghị quyết 57 không chỉ thay đổi tư duy của lãnh đạo HTX, mà còn lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo đến từng người dân.

Có thể nói, tác động lớn nhất của Nghị quyết 57 không nằm ở phần mềm, thiết bị hay vốn đầu tư, mà ở sự “chuyển đổi tư duy”. Khi hiểu rằng công nghệ chính là chìa khóa để quản lý minh bạch, tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, các HTX sẽ tự động tìm đường đổi mới.

Từ mô hình liên kết sản xuất – công nghệ – thị trường, nhiều HTX đã khép kín chuỗi giá trị, tham gia sâu vào hệ thống phân phối, xuất khẩu, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho hàng triệu lao động nông thôn. Những con số như 1,65 triệu lao động có việc làm từ HTX hay hàng nghìn sản phẩm được truy xuất nguồn gốc, bán qua sàn điện tử, là minh chứng sống động cho thành công đó.

An Chi