Du khách ùn ùn kéo đến vùng cao tỉnh Bắc Ninh, nông dân kiếm bộn tiền

Tại các xã vùng cao của tỉnh Bắc Ninh (đặc biệt tại các địa phương thuộc tỉnh Bắc Giang cũ), mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái nông nghiệp do các HTX khởi xướng đang dần trở thành “chìa khóa vàng” giúp người dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Từ vườn cây trĩu quả đến điểm du lịch cộng đồng

Năm vừa qua, khi những vườn cam, bưởi, vải thiều bước vào mùa chín rộ, HTX Nông nghiệp và Du lịch Thanh Hải, một trong những HTX tiêu biểu trên địa bàn phường Chũ, đã đón nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm.

Không chỉ được tận tay hái quả, thưởng thức đặc sản tại vườn, khi đến với HTX Nông nghiệp và Du lịch Thanh Hải, du khách còn được khám phá không gian thôn quê yên bình, hòa mình vào phong tục, tập quán bản địa.

Nông nghiệp kết hợp du lịch trải nghiệm đem đến nguồn sinh kế bền vững cho người dân.

Ông Nguyễn Văn Hữu, Giám đốc HTX, chia sẻ: “Để thu hút du khách, HTX đã mạnh dạn đầu tư hơn 10 ha trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, cải tạo cảnh quan, bố trí điểm cắm trại, dịch vụ ẩm thực địa phương. Nhờ vậy, bình quân mỗi năm, HTX đón khoảng 1 vạn khách, mang lại doanh thu tăng thêm khoảng 300 triệu đồng, đồng thời giải quyết việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương”.

Có thể thấy, những vườn cây trái trĩu quả không chỉ là nguồn nông sản chất lượng mà còn trở thành “tài nguyên du lịch” quý giá. Du khách đến vườn không chỉ mua quả mà còn mang về cho mình trải nghiệm và ấn tượng đẹp về vùng quê Bắc Ninh. Chính sự kết hợp này đã mở ra hướng đi bền vững: nông nghiệp không chỉ để sản xuất nông sản, mà còn để làm du lịch, gia tăng giá trị trên cùng một diện tích đất.

Điển hình, tại các xã vùng cao như Xuân Lương, nhiều hộ dân đã biết tận dụng lợi thế đất đồi để phát triển cây chè hữu cơ. Không chỉ cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, mô hình này còn hình thành nên những đồi chè xanh mướt, tạo cảnh quan hấp dẫn du khách. Mỗi năm, hàng chục nghìn lượt khách ghé thăm, mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân.

Vai trò tiên phong của các HTX

Tương tự, vùng trồng hoa, rau sạch, dứa, sâm núi Dành (xã Phúc Hòa) hay mai vàng cũng trở thành điểm đến trải nghiệm độc đáo. Các mô hình du lịch cộng đồng này không chỉ giúp tiêu thụ nông sản tại chỗ mà còn góp phần đa dạng hóa sinh kế cho người dân, giảm thiểu rủi ro khi giá nông sản bấp bênh.

Kết quả thực tế thời gian qua chỉ ra du lịch đã thổi hồn vào nông nghiệp, biến những sản phẩm quen thuộc thành hàng hóa giá trị cao. Ngược lại, nông nghiệp góp phần làm phong phú cho sản phẩm du lịch. Đây là mối quan hệ cộng sinh, tạo hiệu quả kép trong phát triển kinh tế địa phương.

Điểm chung trong nhiều mô hình du lịch sinh thái thành công ở Bắc Ninh là có sự dẫn dắt của HTX. Từ việc định hướng sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, tổ chức lại sản xuất, đến xây dựng cảnh quan, kết nối với các công ty lữ hành, HTX chính là “bà đỡ” giúp người dân mạnh dạn bước vào lĩnh vực du lịch cộng đồng.

HTX không chỉ dừng ở vai trò sản xuất nông nghiệp truyền thống mà còn trở thành đơn vị tổ chức dịch vụ, đào tạo hướng dẫn viên, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm. Thông qua HTX, các hộ dân nhỏ lẻ được tập hợp lại, cùng chia sẻ lợi ích và rủi ro, cùng nhau nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.

Ông Nguyễn Văn Hữu, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Du lịch Thanh Hải, khẳng định: “Nếu mỗi hộ làm riêng lẻ thì không thể đủ nguồn lực để tổ chức du lịch. Nhờ HTX, chúng tôi có thể gom nguồn vốn, đào tạo nhân lực, kết nối tour tuyến và đặc biệt là bảo đảm chất lượng dịch vụ thống nhất”.

Các HTX đóng góp tích cực trong phát triển du lịch sinh thái, xóa đói giảm nghèo tại các địa phương.

Để có được những kết quả tích cực của các HTX, không thể không kể tới sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh. Thông qua các chương trình tập huấn, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh đã giúp các HTX tiếp cận kiến thức về chuyển đổi số, quảng bá sản phẩm trên nền tảng thương mại điện tử, xây dựng mô hình kinh doanh gắn với du lịch.

Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh còn hỗ trợ vốn vay ưu đãi, giúp HTX đầu tư hạ tầng đón khách như nhà vệ sinh, bãi đỗ xe, biển chỉ dẫn, khu trưng bày sản phẩm. Nhiều HTX còn được hỗ trợ thiết kế website, ấn phẩm truyền thông, tham gia hội chợ trong và ngoài nước để quảng bá sản phẩm OCOP, qua đó tạo “cầu nối” đưa sản phẩm địa phương đến gần hơn với khách hàng.

Một điểm nhấn quan trọng khác là công tác đào tạo nguồn nhân lực. Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ thuyết minh viên, hướng dẫn viên du lịch cộng đồng. Nhờ vậy, nhiều lao động trẻ vùng cao ở Bắc Ninh có thêm việc làm ổn định, vừa gắn bó với quê hương, vừa phát huy được vốn hiểu biết về văn hóa bản địa.

Kết nối bản sắc và phát triển bền vững

Mặc dù đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, nhưng phát triển du lịch cộng đồng ở Bắc Ninh vẫn còn nhiều vướng mắc. Hạ tầng giao thông đến các điểm du lịch còn hạn chế; cơ sở lưu trú, nhà hàng chưa đủ quy mô; hoạt động quảng bá chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, tính mùa vụ vẫn ảnh hưởng tới lượng khách, khi phần lớn du khách tập trung vào mùa thu hoạch nông sản.

Tuy nhiên, Bắc Ninh đang từng bước tháo gỡ. Tỉnh đã xác định phát triển bốn nhóm sản phẩm du lịch chủ lực: văn hóa – tâm linh, sinh thái – nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, và du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp. Việc đầu tư hạ tầng, khuyến khích xã hội hóa, kết nối tour tuyến liên vùng cũng đang được triển khai.

Với diện tích cây ăn quả lớn, hệ sinh thái nông nghiệp đa dạng, cùng với bản sắc văn hóa quan họ đặc trưng, Bắc Ninh có đầy đủ tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo.

Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, du lịch cộng đồng còn giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Chính sự kết hợp giữa nông nghiệp – văn hóa – du lịch đã tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho du lịch Bắc Ninh.

Có thể thấy, quá trình xóa đói giảm nghèo bằng du lịch cộng đồng ở vùng cao tại Bắc Ninh đã chứng minh rằng nếu biết tận dụng lợi thế sẵn có, biến sản phẩm nông nghiệp thành trải nghiệm du lịch, thì ngay cả những vùng đất khó khăn cũng có thể vươn lên mạnh mẽ.

HTX đóng vai trò trung tâm trong việc tổ chức sản xuất, liên kết dịch vụ, nâng cao thu nhập và tạo việc làm cho người dân. Sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh với các chương trình hỗ trợ vốn, đào tạo, xúc tiến thương mại chính là “cú hích” quan trọng để các HTX tự tin phát triển bền vững.

Với sự chung sức của chính quyền, HTX và người dân, du lịch cộng đồng Bắc Ninh hứa hẹn sẽ không chỉ là công cụ xóa đói giảm nghèo, mà còn trở thành ngành kinh tế xanh, thân thiện môi trường, góp phần đưa vùng quê quan họ ngày càng tươi đẹp và thịnh vượng.

Đông Phong